Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

359 TBB Dergisi 2021 (156) Duygu HATİPOĞLU AYDIN iyice zayıfladığı söylenebilir. 66 Öncelikler istihdam ve rekabet olarak belirlenirken, sosyal politika ikincil kalmıştır. 67 Sosyal dışlanma ile mücadele ve sosyal içerme politikaları bağ- lamında ortaya çıkan kavramlar da sosyal içerme kavramının neden yetersiz olduğunu ve Avrupa sosyal politikasındaki değişimi de ifa- de eder. Aynı zamanda bu kavramlar da vatandaşlıktaki dönüşümün eğilimini ortaya koymakta elverişlidir. AB’nin “güvenceli esneklik” kavramı “sosyal güvenliğin reddi”, 68 sosyal dışlanma “yoksulluk ve bölüşüm sorununun reddi” 69 , sosyal diyalog ise “sosyal mücadelenin reddi” 70 anlamına gelir ve bu kavramların içinin neo-liberal tezlerle doldurulması, 1980 sonrası neo-liberal politikaların etkinleşmesiyle yeniden oluşan Avrupa sosyal politikasının yeni dönemiyle ilişkilidir. Bu noktada yeni vatandaşlık tanımı, genellikle refah dönemi hakların- dan yoksun, ya da bu haklara erişebilmek için emek piyasasında aktif olması gereken bireyleri tanımlamaktadır. IV. Vatandaşlık Kavramı ve Sosyal Vatandaşlık Sosyal dışlanma kavramının çok boyutlu olduğunu, daha çok yok- sullukla ilişkilendirilse de, farklı durumların sosyal dışlanmayı tetik- lediğini ya da mevcut dışlanmayı artırdığını belirtmek gerekir. Ayrıca hem sosyal dışlanma durumu hem de sosyal dışlanma ile mücadelede sosyal içerme politikaları, vatandaşlığın tanımı açısından bir dönüşü- me işaret etmektedir. Bugünkü anlamına gelene kadar vatandaşlığın tanımı, politik yapılara, hukuki ilişkilere ve tarihsel dönemlere göre farklılaşmıştır. Bu çalışmada, vatandaşlıktaki dönüşüme, esas olarak refah devletinin “sosyal vatandaşlık” kalıbındaki farklılaşmaya odak- lanıyorum. Sosyal vatandaşlığın tanımlanabilmesi için öncelikle mo- dern vatandaşlığın gelişimine bakmak gerekiyor. 66 Daly, “EU Social Policy after Lisbon”, s. 469. 67 Saraceno, “The Undercutting of the European Social Dimension”, s. 2. 68 Gamze Yücesan-Özdemir, “AB Sosyal Politikasının Kavramlarını Yeniden Dü- şünmek: Güvenceli Esneklik, Sosyal Diyalog ve Sosyal Dışlanma Üzerine Notlar”, Memleket Siyaset Yönetim , C. 3, S. 7 (2008), s. 69-73. 69 Yücesan-Özdemir, “AB Sosyal Politikasının Kavramlarını Yeniden Düşünmek: Güvenceli Esneklik, Sosyal Diyalog ve Sosyal Dışlanma Üzerine Notlar”, s. 74-77. 70 Yücesan-Özdemir, “AB Sosyal Politikasının Kavramlarını Yeniden Düşünmek: Güvenceli Esneklik, Sosyal Diyalog ve Sosyal Dışlanma Üzerine Notlar”, s. 78-82.