Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

367 TBB Dergisi 2021 (156) Duygu HATİPOĞLU AYDIN kım veren vatandaş modelinin yerleşmeye başladığını, vatandaşların (özellikle kadınların) resmi istihdam yanında tam ya da yarı zamanlı enformel aile bakımıyla ilgilendiklerini vurgulamak gerekiyor. 109 Sosyal içerme ve sosyal sermaye kavramının ortaklaştıkları nok- talardan biri de “aktifleşme”dir. Her iki kavramsal çerçeve de sosyal ilişkilerin yoğunluğun ve kalitesini araştırır ve her ikisi de “yalnız ol- maya”, toplumsal izolasyona karşı aktif katılım vurgusu yapar. Sos- yal sermayede aktivasyon sosyal kaynakları artırır; sosyal dışlanma durumunda yalnızlıkla mücadele eder ve ekonomik bütünleşmeyi destekler. Her iki kavram da katılımı, sosyal bütünleşmenin bir ara- cı olarak görür. 110 Katılım ise, sosyal vatandaşlığın eleştirilerinden biri olan pasif vatandaşlığın getirilerinden uzaklaşma anlamına gelir. Yani vatandaşlık tanımının değişmesi, vatandaşlığa bağlı sosyal hakların değişmesi ve sosyal politikanın da buna göre yeniden şekillenmesi an- lamına gelir. Bu şekillenme ilk etapta birtakım hakların kısılması ola- rak gerçekleşse de aynı zamanda yeni hakların oluşmasına ve hakların genişlemesine de sebep olabilmektedir. 111 Öncelikle, sosyal politikada pek çok reformun kökeni neo-liberal ideolojide ve stratejide buluna- bilir. Belirli sosyal risklerin, örneğin emekliliğin artan şekilde özelleş- mesi, aktif versus pasif, bağımlılık oranı, reform gibi kelimelerin/kav- ramların kullanımı, reformların piyasa ile ilişkili olmasına örnektir. 112 Burada yeni hakların gelişmesi ya da hakların genişlemesine olanak sağlaması kısmı ise bireylerin seçme fırsatlarına vurgu yapmaktadır. Öte yandan daha bireyselleşmiş vatandaşların tercih şansının artmış olması, sosyal güvenlik ihtiyacında müşterileştirilmelerinin önüne ge- çememektedir. 113 Aktivasyon stratejilerinin iki ideal tipi olarak liberal ve evrenselci tip, mevcut krizin dönüştürdüğü sosyal politika alanını iki ayrı ku- tuptan biçimlendirmektedir. Liberal aktivasyonda, aktif emek piyasası 109 Pfau-Effinger, “New forms of citizenship and social integration in European soci- eties”, s. 191-93. 110 Daly, Silver, “Social Exclusion and Social Capital”, s. 541. 111 Andersen, Guillemard, “Conclusion: policy change, welfare regimes and active citizenship”, s. 258. 112 Andersen, Guillemard, “Conclusion: policy change, welfare regimes and active citizenship”, s. 260. 113 Andersen, Guillemard, “Conclusion: policy change, welfare regimes and active citizenship”, s. 261.