Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

371 TBB Dergisi 2021 (156) Duygu HATİPOĞLU AYDIN odaklı çözümler yaratmaktadır ve yoksulları, kadınları, etnik grup- ları, kendi sorunlarını çözmek için harekete geçirme hedefindedir. 123 Böylelikle, sorun da çözüm de bireyselleştirilmekte, esasında ekonomi politikalarının neden olduğu gelir dağlımı adaletsizlikleri ve eşitsizlik, sistemin sorumluluğu dışına itilmekte, mikro çözümler ile de, sisteme başkaldırma durumu önlenmeye çalışılmaktadır. Bireyler ya da grup- lar, istihdam, müteşebbislik gibi içerilme politikalarıyla, ekonomik sis- teme uygun şekilde entegre edilmektedirler. Bir nedenle toplumun dışında kalmış “bireyselleşmiş” bireyin top- lum içine dahil edilmesi için uygulanan sosyal içerme politikalarının da giderek daha fazla bireye ve insanın bireysel kurtuluşuna odaklan- dığı söylenebilir. Sosyal hakların bireyselleşmesi, sosyal risklerin de bireyselleşmesi ihtimalini barındırmaktadır. Örneğin sosyal sermaye ya da güçlendirme kavramlarının liberal kullanımı tam olarak bu- nunla örtüşür. Aynı durum yoksullukla mücadele için de geçerlidir. Yoksulluğun yapısal nedenlerinden uzaklaşan ve bireysel çabalarla yoksulluğu ortaya kaldırmaya yönelmiş politikaların revaçta oldu- ğu görülebilir. Sosyal içerme kavramı, vatandaşlığın dönüşümüyle de bağlantılı olarak ele alınmaktadır ve pasif bir vatandaşlıktan aktif bir vatandaşlığa geçiş söz konusudur. Vatandaşlıktaki bu dönüşüm, neo-liberal politikaların, devlette, hukuksal yapıda ve sosyal haklar- da yarattığı değişimden ayrı düşünülemez. Vatandaşlık kurum olarak bireyi piyasa ilişkilerinin konusu haline getirmekte ve refah politika- larını “katılıma” ve “aktivasyona” bağlamaktadır. Sosyal ve ekonomik hakların piyasa yararına budanması ve/veya ekonomik yarar uğruna terk edilmesi söz konusudur. Kaynakça Kitaplar De Sousa Santos Boaventura, The Rise of the Global Left: The World Social Forum and Beyond, Zed Books 2006. De Sousa Santos Boaventura, Rodríguez-Garavito César A., (ed.), Law and Globa- lization from Below: Towards a Cosmopolitan Legality, Cambridge University Press 2005. Edgeworth Brendan, Law, Modernity, Postmodernity: Legal Change in the Contrac- ting State, Ashgate 2003. 123 Daly, Silver, “Social Exclusion and Social Capital”, s. 552.