Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

377 TBB Dergisi 2021 (156) Emre ŞİMŞEK çalışma rutini, eğitimlerin ‘uzaktan eğitim’ metoduyla verilmesi, di- jital alış-veriş, toplu alanlarda toplulukla faaliyet veren işletme ve/ veya kurumların kısıtlanması, sosyal yaşantının insanlar arası belirli bir mesafe gerektirmesi, hijyen kurallarına riayet, kişisel ve temaslı ka- rantina süreçleri, sokağa çıkma yasakları ve benzerine dair kural veya davranışlar hayatın bütünü içerisinde yer almaktadır. Salgın, insanlı- ğı teslim alarak “yeni normal”in oluşmasını da kendi şartlarına göre dayatmaktadır. Böylece hukuk alanı, salgın karşısında yeni kurallarla sürecin insanlar açısından daha yumuşak geçmesi için çeşitli tedbirle- re başvurmaktadır. 5 Öyle ki hukuk seçimlerin düzenlenmesi, mahke- melerin çevrimiçi e-duruşma uygulamalarına geçişi, resmi görüşmele- rin çevrimiçi gerçekleştirilmesi, parti kurultayları, devlet kurumlarına girişler için “HES Kodu” uygulaması, yurt dışına çıkış ve girişlerde PCR test sonuçlarının aranması, virüsle enfekte olan kişilerin özensiz davranışlarının önüne geçilmesi bakımından zorunlu olarak öğrenci yurtlarında 14 günlük karantina süreci uygulanması, temaslı kişilerin de PCR testlerine göre kişisel alanlarında karantinada olmaları gibi uygulamalarla yaşamı tekrar düzenlemeye ve insanları bu düzenler çerçevesinde hareket etmeye zorlamaktadır. Elbette bu kıskaç, giderek hukuk öznesinin yaşamını daraltmakta ve kişisel alanlarında dahi hu- kukla karşı karşıya kalmasına sebebiyet vermektedir. COVID-19’un etkilerini üç farklı kategori içerisinde değerlendir- mek, gelecekte bu tip salgınların yönetimi bakımından daha etkili bir sonucu doğurabilecektir. İlk olarak, bilimsel tavsiye ve kanıtların sos- yal-politik-ekolojik süreçlerin yönetiminde bilgi temeline dayalı poli- tika üretilmesi bakımından öncü olması gerekmektedir. İkinci olarak, küresel ölçekte etkili olan kapitalist sistem unsurlarının yenilenerek çoğulcu ve müzakere edilebilir süreçleri içermesi gerekmektedir. Son olaraksa, yeni siyaset biçimlerinin COVID-19 ve buna benzer diğer krizler ortaya çıkmadan birey-devlet arasındaki ilişkinin temelinin ya- pısal dönüşümlerle karşılıklı dayanışma ve karşılıklı özenle uygulama alanı bulması gerekmektedir. 6 Hukuk devletinin bu çalışma ekseninde değerlendireceği özellikler tüm unsurların içerisinde kendisini göster- 5 https://www.worldbank.org/tr/news/press-release/2020/04/02/world-bank- group-launches-first-operations-for-covid-19-coronavirus-emergency-health- support-strengthening-developing-country-responses E.T. 02.02.2021 6 Leach, MacGregor, Scoones, Wilkinson, 2020, s. 5.