Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

382 Sosyo-Hukuki Perspektiften Hukuk Devleti Krizi Karşısında Kaygılı Hukuk Öznesi metaforlaştırmasıyla akışkan dönemde hukuk özneleri, güvencesiz, belirsiz ve güvenlik arayışında bir dönem yaşamaktadırlar. Akışkan dünyada her şeyin hızlı bir şekilde tüketildiği ve değiştiği de dikka- te alınacak olursa bireyin-öznenin sabitliği de beklenemeyecektir. 23 Akışkan toplum, kendisini hukuk öznelerine etki eden yeni şartları da beraberinde getirmektedir. Bu haliyle endişe, belirsizliklerle perçinle- nerek hukuk öznesini de sürüklemektedir. Hukuk devletinin böyle bir dönüşüm, değişim ve akışkanlık karşısında durağan hali hukuk öz- nesinin yaşamış olduğu krizi derinleştirmektedir. Başka bir ifadeyle, akışkan dünyada akışkan pratikler ve ilişkiler, bireyin süreç içerisinde varlığını tehdit ederek, özneliğinin kaygıyla dolmasına ve özerk bir şekilde seçimlerini gerçekleştirememesine sebebiyet vermektedir. Hukuk öznesinin özerk bir şekilde karar verebilmesi ve özerk ol- ması akışkanlık ekseninde tekrar düşünülmelidir. Akışkan dünyada, her türlü ilişki iki ucu keskin bir kılıca benzemektedir. Güzel bir rüya- nın, kabusa ne zaman dönüşüp dönüşemeyeceği belirsizdir. 24 Bu bağ- lamda, müphemlik (belirsizlik) hukuk öznelerinin devlet, kurumlar, özne-özne ilişkilerinde de kendisini göstermektedir. Akışkan dünya- daki tek kesinlik, belirsizliğin ta kendisidir. Bauman , akışkan dünyanın akışkan korkuların ve endişelerin bekçiliğini yaptığını vurgulayarak, küresel dünya içerisinde mekân ve zaman fark etmeksizin her insanın bu güvencesizlik ve güvensizliğiyle baş başa olduğunu tespit etmek- tedir. Bu belirsizlik yaşamın tek biçimi haline dönüşmüştür. 25 Bunun önüne geçmeye çalışan yeni bir strateji belirlendiğinde de mevcut tespitin değiştiği görülmektedir. Öyle ki belirsizlik, dünyada hemen hemen her şeyin durmadan dönüştüğü ve değiştiğini ortaya çıkar- maktadır. Olgusal olarak böyle bir akış hali, siyasal, hukuki, kişisel ilişkiler gibi birbirine sıkı sıkıya geçmiş tüm alanlarda kendisini gös- termektedir. Böylece akışkanlık kısa vadeli planların yapıldığı, anlık hazların popülaritesinin arttığı, kurumlarının zayıfladığı, geçici ilişki- lerin kurulduğu, kısa vadeli ilişkilerin arttığı ve krizin artış gösterdiği belirsiz, kırılgan bir dünya gerçeğini ortaya çıkarmıştır. 26 Akışkanlığın doğası gereği birçok nedeni, sonucu ve göstergesi vardır. İktidarın, 23 Bauman, 2019, ss. 23-27. 24 Bauman, 2019, s. 263. 25 Zygmunt Bauman, Siyaset Arayışı, Metis Yayınları, İstanbul, 2000, ss. 26-27. 26 Martin Jay, “Liquidity Crisis: Zygmunt Bauman and the Incredible Lightness of Modernity”, Theory Culture Society 2010 27, ss. 96-98.