Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

386 Sosyo-Hukuki Perspektiften Hukuk Devleti Krizi Karşısında Kaygılı Hukuk Öznesi alınmış hukuka uygulanan teorik anlamda sosyal bilimlerin bilgisel içeriğinin hukuktaki yansımalarını ifade etmektedir. Ampirik araştır- malar aksine, sosyo-hukuk çalışmaları bilginin tartışılabilir yönleriyle ilişkilendirilmektedir. Nihai olarak hukukun, yasal kurumların, hukuk aktörlerinin ve bunlara bağlı akademik çalışmaların olduğu alan sosyo-hukuki teo- rinin çerçevesini meydana getirmektedir. Başka bir açıdan da disip- linler arası çalışmalar yaparak sosyo-hukuk teori, politik alanı etkile- me gücüne de sahiptir. Hukuk sosyal dünyanın dışında insanlardan özerk bir alanda yer almamaktadır, bilakis kendisini hissettirmeden toplumun derinliklerine yerleşmiştir. Sosyo-hukuk çalışmaları da hu- kuku, sosyal, ekonomik, politik, dilsel, kültürel ve ideoloji ekseninde değerlendirmeye çalışmakta ve mevcut gelişen dünyanın sosyal bilim- ler alanındaki diğer etkileyici faktörlerini de hukuk sahasına davet et- mektedir. 34 Sosyo-hukuk çalışmalarında hukuk çerçevesinin sınırlandırılma- ması ve değişen insan ilişkileri, yönetim alanı, toplum-hukuk ilişkile- ri kriz dönemlerini anlamak için uygun bir metodoloji sunmaktadır. Bunun nedeni insanın belirsizlik karşısındaki yalnızlığı ve endişesini anlamaya çalışan bir yönden yaklaşacak teorik çalışmalara verilen de- ğerdir. Bu anlamıyla krizler karşısında etkisiz kalarak bireylerin içeri- sinde yaşadığı sorunları göremeyen ve çözüm üretemeyen hukuk dev- leti idealine sosyo-hukuk perspektifinden bakmak sorunu görmede ve buna müdahil olmada doğru bir yaklaşımı getirecektir. 4. Sosyo-Hukuki Perspektifte Hukuk Devleti ve Kriz Hukuk devleti anlayışı tarihsel farklı anlayışlar ve görüşler çerçe- vesinde günümüze uzanmaktadır. Hukukun belirli ilkeler ve kurallar ekseninde devletin keyfiliğinin önlenmesinde hukuk devleti anlayışı önemli bir basamak olarak değerlendirilmektedir. Bu ilke ve kuralla- ra göre iktidarın yetkilerinin kısıtlanması, doktrin tartışmalarında da görüleceği üzere önemli bir tarihsel kazanımdır. Şekli (formal) veya maddi (substantive) hukuk devleti anlayışları eksenindeki tartışma- lara bakıldığında hukukun ne olduğu ve tam olarak hukukun şekli 34 Creutzfeldt, 2020, s. 10-11.