Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

41 TBB Dergisi 2021 (156) Ercan YAŞAR tidarı sınırlama işlevi görebilecek güvence ve prensiplere kısaca yer verip bu iktidar – ceza hukuku ilişkisini ağırlıklı olarak c eza kanunlarında yer alan ve ceza hukuku bağlamında iktidarı sınırlama işlevi görebilecek norm ve ilkeler çerçevesinde yürütmek istiyoruz; zira giriş kısmında da de- ğindiğimiz üzere, çalışmanın felsefi ve anayasal boyutu çalışma ve uzmanlık alanımızın dışındadır. Her ne kadar anayasa ve ceza kanun- larında yer alan norm ve ilkeler şeklinde bir tasnifi yapmış olsak da ve her ne kadar bu düzenlemelerin bir kısmı anayasalarda yer alsalar da bu hukuk kurum ve prensipleri, ceza hukukuna ilişkindir. Kanuni- lik ilkesi ve onu tamamlayan ilkeler, temel hak ve özgürlüklere ilişkin sınırlamalara dair güvenceler gibi ceza hukukuna ilişkin düzenleme- lerin anayasalarda yer almasının sebebi bunlara normal kanunlardan daha fazla önem verilmesi ve bu ilkeleri anayasal güvence altına alma düşüncesinden kaynaklanmaktadır. 15 Dolayısıyla bu ilke ve güvence- ler anayasalarda yer alsalar dahi bunların iktidarı sınırlama anlamında oynadıkları rol ceza hukukunun iktidarı sınırlama işlevinin (böyle bir işlevinin varlığını kabul etmemiz halinde) birer tezahürüdürler. 16 Yürürlükteki Türk Ceza Kanunu, mülga kanunun (765 sayılı TCK) aksine birinci maddesinde ceza kanununun amacını ele almış ve ceza hukukunun iktidarı sınırlama fonksiyonuna hizmet edecek şekilde yo- rumlanmaya müsait birkaç asli amaç zikretmiştir. Buna göre hukuk devletini korumak, kişi hak ve özgürlüklerini korumak ve kamu dü- zen ve güvenliğini korumak Türk Ceza Kanunu’nun amaçlarındandır. Yukarıda zikredildiği üzere bu ilke ve güvenceler Anayasa’da da bil- hassa kaleme alınmış bulunmaktadırlar. Ceza hukukuna bu vesileyle hukuk devletini koruma gibi bir yükümlülüğün yüklenmiş olmasın- dan ceza hukukunun bir iktidarı sınırlama mekanizması olarak işlev görebileceği şeklinde bir çıkarım yapılabilir. TCK m. 1 ve maddeye ilişkin gerekçeden yola çıkılarak kanun koyucunun ceza kanununa suç tiplerini belirlemek ve buna ilişkin cezalara ve yaptırımlara yer ver- mek dışında başkaca işlevler de yüklediğini iddia edebiliriz. Kanuni 15 Bkz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sı 13., 19., 38. maddeleri; aynı şekilde Alman Anayasa’sının 103. maddesi. 16 Negatif ceza hukukunun (negatives Strafrecht) ceza hukukunda iktidarı sınırlama amacına hizmet edecek muhtemel talepleri şunlardır: “Bağımsız yargı”, “Sınırları net olan bir usul formatı”, “İnsancıl yaptırımlar”, “Açık kanun düzenlemeleri”, “Kıyas yasağı” ve “Geriye yürümezlik”. Bunun için bkz. Vossberg, “Negatives Strafrecht”, in KritV, Vol. 94, No 4, 2011, s. (365), 407.