Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

42 Ceza Hukukunun İktidarı Sınırlama Fonksiyonu Üzerine Bir Değerlendirme çerçevesinin dışına çıkmış bir iktidarın olduğu yerde, ceza normları- nın adaletin tesisi amacı dışında amaçlara hizmet ettiği yahut keyfi hu- kuk uygulamalarının olduğu bir yönetimde hukuk devletinden bahse- dilemeyecektir. TCK madde 1’e ait madde gerekçesinde her ne kadar ceza kanunlarının kötüye kullanılmasına engel olmak için hukuk dev- letini korumak, kişi hak ve özgürlüklerini korumak ve kamu düzen ve güvenliğini korumak güvencelerine yer verildiğinden bahsedilmiş olunsa da burada hukuk devletini koruma anlamında ceza kanununa somut olarak nasıl bir görev verildiği açıkça belirtilmemiştir; bu çer- çevede anayasal düzene karşı işlenen fiillerin suç olarak düzenlenip yaptırıma bağlanması örnek verilebilir ancak anayasal düzen hukuk devletine uygun düşmeyen bir düzen olsa da düzene karşı gelme ceza- landırılacağından, doğrudan hukuk devletini koruduğu söylenemez. Kaldı ki bu düzenlemelerle mevcut iktidarın keyfi davranmasının önüne geçmek amaçlanmamakta, aksine mevcut iktidarı ve anayasal düzeni yıkmak ve/veya değiştirmek isteyenler cezalandırılmaktadır. Ancak yine de yürürlükteki Anayasa’mızın hukuka dayalı bir düzen öngördüğüne dayanılarak, anayasal düzenin değiştirilmesine yönelik fiillerin suç teşkil etmesinin hukuk devletini koruma amacına hizmet ettiği ve hukuk dışı yollarla iktidarı ele geçirip keyfi bir düzen kur- mak isteyenleri engellemeyi amaç edindiği söylenmelidir (hukuk dev- letini korumak beraberinde ceza hukukunun keyfi kullanımının önü- ne geçmeyi getirmektedir). 17 Türk Ceza Kanunu’nun 1. maddesinde ilişkin gerekçeden kanun koyucunun bir bütün olarak ceza hukuku normları ile, yasama erkine insan onuruyla bağdaşmayan cezalara yer vermemesi 18 , suç tipleri ve onlar için öngörülen yaptırımlarda orantılı olma gibi yükümlülüklerin yüklendiği sonucu çıkarılabilir; zira bunlar her şeyden önce hukuk devletinin birer gereğidir. Ancak Türk Ceza Kanunu’nda yer verilen maddelerde ceza hukukunun iktidarı sınırla- ma işlevine dair somut, doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. 17 “Ceza Kanunu’nun amacı hukuk devletini korumakla sınırlı olmamalıdır. Hukuk devletini korumaktan çok hukuk devletini sağlamak önemlidir” Veli Özer Öz- bek/Koray Doğan/Pınar Bacaksız, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. b., Ankara 2019, s. 46. 18 TBMM’nin Türk Ceza Kanunu Tasarısına İlişkin 03/08/2004 tarihli raporunda da hukuk devleti ve hümanizm ilkeleri ile ceza hukukunun kötüye kullanılmasının önüne geçilmesinin amaçlandığı vurgulanmıştır. Daha önce zikreden İzzet Öz- genç, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. b., s. 81.