Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

50 Ceza Hukukunun İktidarı Sınırlama Fonksiyonu Üzerine Bir Değerlendirme lem nedeniyle verilmiş hüküm bulunması) ve CMK m. 223/7 düzenle- meleri “ ne bis in idem” ilkesinin (aynı eylem nedeniyle iki defa cezalan- dırma yasağı) ceza muhakemesine hâkim olduğunu ve bireylerin tek bir fiilden dolayı yalnızca tek bir kez yargılanıp cezalandırılabileceğini güvence altına almaktadır. Bu da geniş bir yorumla ceza hukukunun iktidarı sınırlama işlevlerinden biri olarak nitelendirilebilir. Ceza hu- kuku burada daha çok negatif anlamda bir koruma sağlamaktadır. Çünkü yargı erkine yönelik olan “bir kimseyi bir fiilinden dolayı ikinci kez cezalandırma” emri, yasama ve yürütme erklerine hükmeden ikti- darın çeşitli vasıtalarla geçmişte hükme bağlanmış (beraat gibi) fiilleri yeniden yargı önüne taşıyarak ilgili kimselerin yıpratılmasına hizmet edecek şekilde ceza hukuku araçlarını kendi emelleri için kullanmasını engellemektedir. Son olarak, herhangi bir somut ceza normuna dayanmadan da şunu söyleyebiliriz: Ceza hukuku (ceza kanunlarındaki pozitif hukuk normları) kişiler arası güveni sağlarken (birey-birey ilişkisindeki ya- tay güven ilişkisi), negatif ceza hukuku dediğimiz, ceza hukukunun iktidarın işleyişini legal zeminde tutan fonksiyonu ise kişi ile devlet arasındaki güveni (birey-devlet ilişkisindeki dikey güven ilişkisi) sağ- lamaya hizmet etmektedir. 42 Böylece bireyleri iktidar gücüne karşı koruyarak bu anlamda devlet gücünün orantılı olmasını sağlayarak, bireye uygulanacak yaptırım konusunda iktidarı, bir nev’i, negatif an- lamda da olsa kısıtlamış olmaktadır (Ceza hukukunun özgürlüklerin koruyucusu olması özelliği). C- Yargı Bağımsızlığı ve Yargıç Tarafsızlığı Ceza hukukunun iktidarı sınırlama boyutunu işlevsel kılmak için her türlü kişi, zümre ve partilerden arınmış bağımsız mahkemelere ve durum fiilin haksızlık içeriğinin kanunda yer verilen düzenlemenin alt sınırının da altında bir yaptırım gerektirmesi hallerinde de ortaya çıkabilmektedir. Keza şekli anlamda suç olarak düzenlenen fiilin herhangi bir haksızlık taşımıyor olması durumunda da 3. maddeye dayanılarak, fiilin suç olmaktan çıkarılması istenebi- lecektir. Tüm bu hallerde ceza hukuku düzenlemeleriyle yasama etkinin keyfilik alanı kısıtlanmaktadır. Aynı yönde Veli Özer Özbek/Koray Doğan /Pınar Bacak- sız, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. b., s. 82. 42 Krş. Ohana, “Trust, Distrust and Reassurance”, in The Modern Law Review , s. 722, 730 vd.