Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

CEZALARI AĞIRLAŞTIRMAK CAYDIRICILIĞI ARTIRIR MI? DOES AGGRAVATING PENALTIES INCREASE DETERRENCE? Uğur ORHAN * “Kitle, hiçbir olayı mantıkla yargılamaz; hınç, öfke, bağnazlık, kin, sevgi ve benzeri duygularla yargılar. Hemen her zaman bu duyguların bileşkesi olan ‘ortak düşünce oluşurken, yanılgı gerçeklik gücünü kazanır’”. 1 Özet: Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen cezaların ağırlığı ve caydırıcılığı son zamanlarda yeniden sorgulanmaya başlamıştır. Yazı- lı ve görsel medyada yer alan muhtelif olaylar sonucunda; cezaların ağırlaştırılmasının caydırıcılığı artıracağı görüşü sıklıkla ileri sürül- mektedir. Cesare Beccaria, henüz 18. yüzyılda, cezaların ağırlığı ve caydırıcılığı ilişkisi üzerine bugün hâlâ geçerliliğini koruyan bazı or- tak kabulleri belirtmiştir. Suçları önleyen en önemli frenlerden biri, cezaların ağırlığı değil, onların “mutlak” olmasıdır. Genellikle bir kimse suç işlemeden önce yakalanıp yakalanmayacağını, yakalanırsa bir cezaya çarptırılıp çarptırılmayacağını düşünür. Yakalanmayaca- ğını yahut yakalansa bile cezalandırılmayacağını düşünen kimseler suç işlemekten çekinmezler. Gerçekten de daha hafif bir cezanın mutlak uygulanması durumu, daha ağır bir cezanın uygulanmaması durumundan daha caydırıcı olmaktadır. Bu nedenle, caydırıcı ceza- lar bakımından, ağırlıktan çok mutlaklığın ön planda olduğunu söy- lemek gerekir. Cezaları ağırlaştırmak, caydırıcılık açısından umulan sonuçları doğurmamaktadır. Bunun en güzel örneği, ölüm cezası ön- görülen suçlardır. Ölüm cezasını uygulayan ülkeler ele alındığında, ölüm cezasıyla cezalandırılan suçların hâlâ işlendiği görülmektedir. * İ.D. Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Burslu Doktora Öğrencisi, [email protected] , ORCID: 0000-0003-2589- 1389; Makalenin Gönderim Tarihi: 01.02.2021, Kabul Tarihi: 02.02.2021 1 Gustave Le Bon, Hier et Demain (pensées brèves), Paris 1918, s. 87. (Aktaran: Sami Selçuk, Kendini Tüketen Hukukun Dramı- Bir Doğululaşma Serüveni, İmge Kita- bevi Ankara 2015, s. 224).