Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

65 TBB Dergisi 2021 (156) Uğur ORHAN GİRİŞ Son zamanlarda Türkiye’de, hukukçu olan olmayan birçok kimse tarafından mevcut cezaların yetersiz olduğu savunulmaktadır. Bu ne- denle de kanunlarda öngörülen cezaların caydırıcı olmadığı, caydırıcı olabilmesi için mevcut cezaların ağırlaştırılması gerektiği ileri sürül- mektedir. Hatta, sayıca az bir kesim tarafından da olsa bu düşünce daha da ileri götürülerek, ölüm cezasının yeniden Kanun’da yer alma- sı gerektiği, caydırıcılığın böyle sağlanabileceği savunulmaktadır. Elbette kamuoyunu ilgilendiren bir olayda, herkes suçu ve suç- luyu kendi adalet anlayışına göre değerlendirmekte özgürdür. Fakat çoğu zaman bu değerlendirme bir uzmanlık işidir. Hukukçuların ve özellikle hâkimlerin ölçü ve değerlerinin daha başka olabileceğini ka- bul etmek, adalete karşı saygının gereğidir. Bu saygı, toplumsal bir değerdir. 2 Suçla mücadelede umulan sonucu doğurmayacak, kolaycı ve hiç de yeni olmayan bu görüşler, caydırıcı cezanın “ağır” ceza olduğu ka- bulünden hareket etmektedir. Fakat gerçekte durum böyle değildir. Cezaları ağırlaştırmayı tartışmadan önce ceza müeyyidesinin özel- liklerinin ve ceza hukukunun temel prensiplerinin hatırlanması ge- rekmektedir. Ayrıca, ağır cezaların, caydırıcılığı artırmadığına ilişkin evrensel düşünceleri ve araştırmaları da yeniden vurgulamak şarttır. Ve nihayet unutulmamalıdır ki caydırıcılık tek bir nedenin sonucu ol- mayıp, birçok nedenin ve ceza adalet sisteminin bütününün bir sonu- cudur. A. CEZANIN ÖZELLİKLERİ Ceza, kanun tarafından tehdit olarak öngörülen ve adli makamlar- ca bir ceza muhakemesi sürecinin sonunda, kanunun bir emrini ihlal eden kişiye uygulanan acı, ıstıraptır. 3 Cezanın suçla mücadelede tek ve en etkili araç olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak konuya tarihi açıdan bakıldığında cezadan vazgeçilemeyeceği de ortadadır. 4 2 Selçuk, Hukukun Dramı…, s. 226. 3 Francesco Antolisei, Manuale di Diritto Penale Parte Generale, Giuffrè, 16. Edizi- one, Milano 2003, s. 676. 4 Haluk Toroslu, Ceza Müeyyidesi, Savaş Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 2010, s. 13; Veli Özer Özbek/Koray Doğan/Pınar Bacaksız, Türk Ceza Hukuku Genel Hü-