Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

66 Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır Mı? Öyle ki, “ceza hukuku”, adını taşıyıcı ekseni olan müeyyidesinden yani “ceza”dan almaktadır. 5 Gerçekten de bütün hukuk düzenlerinde, müeyyidelerin en ağırı “ceza müeyyidesi”dir. Cezanın (yani en ağır müeyyidenin) özelliklerinin iyi kavranması ve ceza ile ilgili yürütülen her tartışmada bunların hatırlanarak, uy- gun yorumlar yapılması gerekir. Cezanın esasa ilişkin özellikleri: (i) acı verici olması, (ii) süreç olması ve nihayet (iii) son çare (ultima ratio) olmasıdır. Pozitif hukuktan doğan özellikleri ise cezaların: (i) şahsi, (ii) orantılı, (iii) kanunî, (iv) insanî, (v) bölünebilir ve (vi) tamir edilebilir olmasıdır. Ceza hukuku öğretisinde herkesçe kabul edilen bu özelliklerin kı- saca hatırlatılması ve her zaman akılda tutulması önemlidir. 6 Ceza, her şeyden önce acı verici olmalıdır. Acı vermeyen bir cezanın, “ karanlık ışık”tan veya “ soğuk ateş ”ten bir farkı yoktur. 7 Ceza, özü ve biçimi itibariyle bir süreçtir. Cezaya hükmedilerek, cezalandırma ilişkisi ortaya konulmaktadır. Ceza, suçluyu hukuken önemli bir duruma soktuğu için biçimsel anlamda ve suçlu yönünden sonuçlar doğuran bir dizi işlemi gerektirdiği için de maddi anlamda bir süreçtir. 8 Müeyyidelerin en ağırı olarak kabul edilen ceza müeyyidesine, an- cak cezaî olmayan diğer müeyyidelerin elverişsiz olması hâlinde veya kümler, Seçkin Yayıncılık, 10. Baskı, Ankara 2019, s. 571. 5 Nevzat Toroslu/Haluk Toroslu, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, 25. Baskı, Ankara 2019, s. 19; “Ceza” hukuku yerine “suç” hukuku ifadesinin daha isabetli olacağı görüşü hakkında bkz. Sami Selçuk, “Suç, Suçun Öz Nitelikleri ve Tanımı”, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan, Cilt: 1, İstanbul 2014, s. 86, dn. 7. 6 Cezanın özellikleri hakkında detaylı bilgiler için bkz. Berrin Akbulut, Ceza Huku- ku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 6. Baskı, Ankara 2019, s. 824-825; Özbek/ Doğan/Bacaksız, s. 575. Ayrıca bkz. Nur Centel/Hamide Zafer/Özlem Çakmut, Türk Ceza Hukukuna Giriş, Beta Yayınları, 10. Baskı, Ankara 2017, s. 560 vd; Mah- mut Koca/İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncı- lık, 12. Baskı, Ankara 2019, s. 560; Hakan Hakeri, Ceza Hukuku, Adalet Yayınevi, 21. Baskı, Ankara 2017, s. 667; M. Emin Artuk/Ahmet Gökcen/M. Emin Alşahin/ Kerim Çakır, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 12. Baskı, Ankara 2018, s. 772 vd; Timur Demirbaş, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayın- cılık, 14. Baskı, Ankara 2019, s. 578 vd; Zeki Hafızoğulları, Ceza Normu, US-A Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara 1996, s. 187 vd. 7 Antolisei, s. 675; Ferrando Mantovani, Diritto Penale, Cedam, 4. Edizione, Padova 2001, s. 763; Aynı doğrultuda bkz. Hafızoğulları, Norm…, s. 188. 8 Toroslu, Müeyyide…, s. 75.