Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

74 Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır Mı? 3. CEZALARIN HIZLILIĞI Cezalar, ne kadar hızlı ve işlenen suça yakınsa, o kadar adil ve yararlıdır. Çünkü, suçun işlenmesi ve buna karşılık gelen cezanın faile verilmesi arasındaki sürenin kısa olması, suç ve cezanın ardışık oldu- ğunu gösterecektir. Bu sayede fail ve toplum, suçun neden, cezanın ise kesin bir sonuç olduğunu görecek, hızlılık insanların üzerinde güçlü ve kalıcı bir iz bırakacaktır. 34 Geciken cezaların, uzun yıllar süren yar- gılamaların bu açıdan yararsız ve hatta zararlı olduğu ortadadır. Cezaların hızlılığından anlaşılması gereken, suç işlendikten sonra, suçluların en kısa sürede yakalanarak soruşturulması, kovuşturulması ve muhakeme süreçlerinin tamamlanarak, hak ettikleri cezaya çarp- tırılmalarıdır. 35 Caydırıcılık açısından yapılan araştırmalarda varılan sonuç, cezaların mutlak ve kaçınılmaz olması kadar, en kısa sürede verilmesinin de çok önemli olduğudur. 36 Son olarak, cezaların hızında da bir denge olmalıdır. Bir diğer an- latımla, kaş yapayım derken göz çıkarılmamalı , cezayı faile hızlı ulaştır- mak için bu sefer de aksi yönde aşırıya kaçılmamalıdır. Genel olarak, adaletteki gecikme, insanlığın temel bir sorunu olup “geciken adalet, adalet değildir” veya “adaletteki gecikme onun reddi anlamına gelir” ( iustitiae dilatio est quaedem negatio ). 37 Fakat, adalet de hiçbir zaman hıza kurban edilmemelidir. 38 Muhakeme saat gibi işlemeli; akrep ve yelko- van ne zamanından önce ne de zamanından sonra ilerlemelidir. Roma hukukunda da denildiği gibi, muhakemede acele davranmak, caniya- ne bir tutumdur (in juricando criminosa est celeritas) . 39 C. TÜRKİYE’DE DURUM Türkiye’deki durumu, cezaların ağırlığı, mutlak ve kaçınılmazlığı, hızlılığı ve bunların cezaların caydırıcılığına etkisi kapsamında değer- lendirmek gerekecektir. Çalışma kapsamında bu dar çerçevede kalına- caksa da bir kere daha ve önemle belirtilmelidir ki, sadece caydırıcılığa 34 Beccaria, s. 101, 102. 35 Dolu/Büker/Uludağ, s. 72. 36 Hamzaoğlu/Türk/Sanal, s. 207. 37 Ejder Yılmaz, Adalet (İnsana Yakışan Anlayış), Turhan Kitabevi, 1. Baskı, Ankara 2020, s. 309. 38 Aynı yönde Yılmaz, s. 309. 39 Beccaria, s. 217, dn. 2.