Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

78 Cezaları Ağırlaştırmak Caydırıcılığı Artırır Mı? araştırmada, af ve benzeri uygulamaların caydırıcılığı azalttığını dü- şünenlerin oranı %70,2’dir. Yine, etkin pişmanlığın caydırıcılık etkisini azalttığını düşünenlerin oranı %67,4; iyi hâl indiriminin caydırıcılık etkisini azalttığını düşünenlerin oranı ise %70,8’dir. Suçların affa uğratılması, suçların cezasız kalabileceğini, cezanın suçların kaçınılmaz sonucu olmadığını göstermektedir. Dolayısıyla, suçlularda cezaya çarptırılmama veya cezadan kurtulma umudunu doğurmaktadır. Bu nedenle, af ve benzeri kurumların nadiren ve çok dikkatli uygulanması gerekir. Sık ve özensiz af uygulamaları, caydı- rıcılığa zarar vermektedir. Bu sayede cezaevinden çıkan mahpusların önemli bir kısmının, kısa sürede tekrar suç işleyerek, ceza infaz ku- rumlarına geri dönmesi de 52 hem af kurumunu sorgulatmakta hem de toplumdaki ceza adalet sistemine olan inancı azaltmaktadır. Fransa kökenli koşullu salıverilme kurumu, Türkiye’de ama- cından saptırılmıştır. Suçlu açısından bir lütuf olması gereken şartlı salıverilme kurumu, Türkiye’de bir “hak” görünümü almıştır. Ceza infaz kurumlarında hükümlülere ve hatta sanık avukatlarına, hü- kümlülük süresi sorulduğunda, hemen daima bu sürenin üçte iki- sini hesaplayarak vermektedirler. 53 Koşullu salıverilme kararları alı- nırken verilen “iyi hâl” belgesi de Türkiye’de yetkisiz kişilerce ve dikkatsizce verilmektedir. 54 Uygulamadaki bu çarpıklıklara ve yan- lışlara tanık olan suçluların, koşullu salıverilmeyi bir hak olarak gör- mesi ve eksik infaz edilen cezalardan çekinmemeye başlaması doğal ve kaçınılmazdır. Baskı, Ankara 1965, s. 14 vd. 52 Son infaz kanunuyla tahliye olan mahpuslardan da bir iki gün gibi çok kısa süre içinde suç işleyenler olmuştur. 53 Sami Selçuk, Çürütmeler, Tekin Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 1990, s. 261; Belirtmek gerekir ki, koşullu salıverilmede oranlar Nisan 2020 tarihinde yapılan değişiklik- lerle muhtelif suçlar bakımından farklılaştırılmıştır. 54 Detaylı bilgi için bkz. Sami Selçuk, “Başkalaşımla ‘Af’ Böceğine Dönüşen ‘Koşullu Salıverilme’ ve Bu Kurumu Anayasal Çoğunluktan Kaçırmanın Doğuluca Öykü- sü”, https://t24.com.tr/yazarlar/sami-selcuk/baskalasim-la-af-bocegine-donus- en-kosullu-saliverme-ve-bu-kurumu-anayasal-cogunluktan-kacirmanin-doguluc a-oykusu,26020 E.T. 30.08.2021). Koşullu salıverilmenin “rutinleştirilmesi” hak- kında bkz. İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, Ankara 2019, s. 785-786.