154 7&.’da +akaUHW 6XoXnXn $OHnHn øşOHnPHVL lı bir birey olarak yetişmesini sağlamak amacıyla verilmiş bir haktır. Bu hakkı kullanacak kişiler; velayetten kaynaklı anne veya baba, vesayetten kaynaklı vasi, nihayet örf ve adetten kaynaklı olarak abi, abla, amca, dayı ve öğretmen ile benzeri kişiler olabilir. Bu kapsamda terbiye ve disiplin hakkından kaynaklanan ayıplama, eleştirme, azarlama, uyarma, isnatta bulunma gibi tahkir edici davranışlar hakaret suçunu oluşturmaz. Diğer bütün haklar gibi “terbiye ve disiplin hakkı” da sınırsız değildir; başta orantılılık olmak üzere bu hakkın sınırları aşılmamalıdır. Yani terbiye ve disiplin hakkını kullanan kişiler, çocuğun kişisel gelişiminde etkili olan durumları gözeterek sınırı aşmamakla sorumludur.149 Zira, velayet veya vesayet hakkının bir uzantısı olan terbiye ve disiplin hakkı, sosyal, eğitsel veya mesleki koşullar dolayısıyla kişisel gelişiminin sağlanmasını hedefleyen, bu hedef için de varlığı zorunlu olan uygulamalarla ilgilidir. 150 Bir başka hukuka uygunluk nedeni, Anayasanın 25 ve 26. maddesinden kaynaklanan eleştiri hakkıdır. Bu hak, herkesin düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklayabilmesini ve yayabilmesini ifade eder. Ancak belirtmek gerekir ki, Anayasa’ya göre bu hak, başkalarının kişilik haklarının korunması amacıyla sınırlanabilir. Bu bağlamada eleştiri hakkı, düşünce ve kanaatlerin hiçbir sınırlamaya tabi olmaksızın açıklanması olarak değerlendirilmemelidir.151 Bu bağlamda, siyasi, bilimsel, edebi eleştiri ile hakaretin çerçevesini titizlikle ayırmak gerekir. Eleştiri, doğası itibariyle bir övgü olmadığına göre bunun sert ve etkili olması mümkün ise de eleştiriye konu olayın gerçek olması gerekir. Haber verme hakkında olduğu gibi eleştiri hakkı, yalnızca somut bir olgu isnadı şeklinde işlenen hakaret suçlarında geçerli bir hukuka uygunluk sebebidir. Bu nedenle, sövme şeklinde gerçekleşen hakaret suçu için eleştiri hakkının geçerli olmadığını belirtmek gerekir.152 149 Örneğin; çocuğa yemek vermeyerek cezalandırmak, çocuğu bir odaya kilitlemek gibi eylemler sınırı aşan eylemler olup, terbiye hakkı kapsamında değildir. Bkz. Erman, s.131. 150 Duygu Sezen, Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2016, s.90. 151 Koca/Üzülmez, s.447. 152 Erman, s.171.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1