211 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 sonucu, suç şüphesi altında bulunan kişinin yetkili makamlar önünde kendisini suçlamaya zorlanamamasıdır. Susma hakkının diğer bir sonucu ise, suç şüphesi altında bulunan kişinin sessiz kalmasından kendisi aleyhine sonuç çıkarılamamasını teminat altına almasıdır. Bu yönüyle de susma hakkı, ifade özgürlüğünün bir uzantısıdır.6 Susma hakkı suç şüphesi altındaki kişinin insan onurunu korumaktadır. Ceza muhakemesinde suç şüphesi altındaki kişi obje değil süjedir. Çalışma kapsamında şüpheli veya sanık kavramları yerine her iki terimi de karşılayacak şekilde “suç şüphesi altında bulunan kişi” kavramı kullanılacaktır. 1. SUSMA HAKKI KAVRAMI Türk Dil Kurumu hak kavramını; “Hukukun, adaletin gerektirdiği ve birine ayırdığı şey, kazanım, kazanç.”7 şeklinde tanımlamıştır. Susma kavramı genel olarak kişinin konuşmaması veya konuşmaktan vazgeçmesi hali olarak tanımlanabilir.8 Susma hakkı ise, suç şüphesi altında bulunan kişinin kendisine yöneltilen bir suç isnadı veya olgu ile ilgili olarak kendisine sorulan sorulara hiç yanıt vermemesi, istediği soruyu yanıtlayıp istediği soruları yanıtlamamasını ifade etmektedir.9 Susma hakkı, adil yargılanma hakkının temel yapı taşlarından biri olan savunma hakkı kapsamında yer almaktadır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) susma hakkına adil yargılanma hakkı (katılan kişilerin) veya adli makamların kişi ile temasa geçtiği anda sahip olduğu hakları ve korunmasını düzenler. İç hukukumuzda yansıması 571 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 1. maddesi “Bu Kanun, ceza muhakemesinin nasıl yapılacağı hususundaki kurallar ile bu sürece katılan kişilerin hak, yetki ve hükümlerini düzenler” hükmü şeklindedir. 6 Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Bası, Beta, İstanbul, 2015, s.163.; Didar Özdemir, “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Susma Hakkı”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017/2, s. 152; Çağrı Kan Aydın, “Adil Yargılanmanın Bir Unsuru Olarak Susma Hakkı”, TBBD, s. 91, Ankara, Kasım-Aralık 2010 s. 163. 7 Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Onuncu Baskı, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005, s. 829-830. 8 Black’s Law Dictionary, Sixth Edition [Centennial Edition: 1881-1991], Editor: Black Hanry Campbell, Weat Publishing Co., St. Paul, Minnesota, USA, 1990, s. 1382. Naklen: Kocaoğlu, Serhat Sinan, “Susma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, S.1, 2011.s.30. 9 Deniz Erol Er, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Hukukumuzda Sanık Hakları, Yetkin, Ankara, 2002, s.145.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1