212 &H]a 0XKakHPHVLndH 6XVPa +akkÕ YH Ba÷OanWÕOÕ +akOaU içerisinde açıkça yer verilmemiştir. Ancak Sözleşme’nin adil yargılanma hakkını düzenleyen 6/1 maddesine göre; herkes, kişisel hak ve yükümlülükleri ile hakkındaki bir suç isnadının karara bağlanmasında, yasayla kurulan bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun şekilde ve aleni olarak yargılanma hakkına sahiptir.10 Yine Sözleşme’nin 6/2 maddesinde de değinildiği üzere, hakkında suç şüphesi altında bulunan kişinin, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılacaktır. İşte AİHS m.6/2’de ifade bulan masumiyet karinesinin doğal sonuçlarından biri de susma hakkıdır.11 Kişi, suçluluğu kesin hüküm ile sabit oluncaya kadar suçsuz sayılmakta, suçsuzluğunu ispat etmek amacıyla konuşmaya ve kendisini savunmaya zorlanamamakta, kişinin kendisine yöneltilen sorulara cevap verme mecburiyeti de bulunmamaktadır.12 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince (AİHM) yapılan kabulde susma hakkı, AİHS’nin 6’ncı maddesi kapsamında adil yargılanma hakkının bir uzantısı olarak kabul edilmiştir. Ayrıca susma hakkının, suç şüphesi altında bulunan kişiyi kamu makamları tarafından gerçekleştirilebilecek gayri insani, kötü muamele ve zorlamalara karşı koruyacağı, yargılamada yapılan hataların önüne geçerek kişinin özgür iradesinin esas alındığı adil bir yargılamanın gerçekleşmesinde önemli rol oynayacağı belirtilmiştir.13 Adil yargılanma hakkının uzantısı olan susma hakkı, suç şüphesi altındaki kişinin kendisi aleyhine tanıklık etmeme ve yakınları hakkında suçlayıcı beyanda bulunmama hakları kapsamında da geçerlidir.14 10 Çağrı Kan Aydın, “Adil Yargılanmanın Bir Unsuru Olarak Susma Hakkı”, TBBD, s. 91, Ankara, Kasım-Aralık 2010, s.151.; Nuran Haydar, Susma Hakkı, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2019, s.9. 11 Bülent Çiçekli, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Kararlarının Analizi (2002- 2005) ve Ceza Muhakemesine Yansımaları”, CHD, S. 1, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006, s. 258. 12 Metin Feyzioğlu, “Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, AÜHFD, C. 48, S. 1-4, 1999, s. 140; Hakan Karakehya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi Bağlamında Ceza Muhakemesinde Duruşma, Savaş, Ankara, 2008, s. 160. 13 Dovydas Vitkauskas/Grigoriy Dikov, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Adil Yargılama Hakkının Korunması, Avrupa Konseyi İnsan Hakları El Kitabı, Çeviri: Serkan Cengiz, Strazburg, 2012, s. 70. 14 Mustafa Özen, Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara,
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1