215 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 olmayı sürdürmeleri gerekir.23 Susma hakkı, suç şüphesi altında bulunan kişinin baskı altında alınan beyanlarının soruşturma ve kovuşturmada kullanılmasını yasaklar. Susma hakkının ihlal edilmesi suretiyle elde edilen beyanın muhakeme evrelerinde kişinin aleyhine değerlendirilememesine ilişkin kural, “delil yasağı” olarak ifade edilmektedir. AİHM Saunders-Birleşik Krallık davası24 kararında, sessiz kalma ve kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkının AİHS’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının temelini oluşturduğu, kamu yararının yargılama sırasında sanığı suçlamak için yürütülen adli olmayan soruşturma kapsamında zorla alınan cevapların delil olarak kullanılmasının hukuka aykırı olmasına engel olmayacağı, zorlamayla alınan ifadelerin, kişinin aleyhine delil olarak kullanılamayacağı, bu sınırlama ile kişinin yargı makamlarınca zorlanmaktan korunmasının amaçlandığı, kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkının iddia makamı tarafından suçlanan kişinin cebir ve tehdit ile elde edilmiş beyanları olmaksızın iddiasını ispatlamaya çalışması gerektiği hususlarına değinilerek söz konusu davada kendini suçlamama hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir. 2. CEZA MUHAKEMESİNDE SUSMA HAKKI İLE BAĞLANTILI HAKLAR CezaMuhakemesinde susma hakkını incelerken bu hakla bağlantılı olan hakları ele almak susma hakkına daha geniş yelpazeden bakmamıza fayda sağlayacaktır. Susma hakkını kullanacak kişinin kendisine yöneltilen isnadı ve olguları bilmesi gerekir. Suç isnadını öğrendikten sonra serbest iradesi ile aktif olarak muhakemeye katılmayıp savunma yapmaması ifade özgürlüğünün negatif yönüdür. Anayasa’nın 38. maddesindeki düzenleme ile susma hakkını kullanan kişi kendi aleyhine veya yakınları aleyhine tanıklık yapmaya zorlanamamaktadır. Susma hakkı, kişinin aleyhine olmayıp, suç şüphesi altındaki kişinin kesin hüküm ile suçluluğu sabit oluncaya kadar masum kabul edilmesini sağlamaktadır. Susma hakkı ile bağlantılı haklar aşağıda alt başlıklar halinde incelenecektir: 23 Kayıhan İçel, Yener Ünver, Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat (Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi) Seçkin Yayıncılık, Ankara Ekim 2014, S.593. 24 AİHM, “Saunders / The United Kingdom”, (B. 19187/91, T.17.12.1996, §. 68-69)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1