225 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 makamı bu durumu yeterli şüphe olarak değerlendiremez ve bu hususu aleyhe yorumlayarak iddianamede yer veremez.66 Öte yandan hâkimin, suç şüphesi altında bulunan kişinin susma hakkını kullandığı gerekçesiyle ceza tesis ederken hükmolunan hapis cezasını ertelememesi, seçenek yaptırımlara çevirmemesi veya hükmün açıklanmasının geriye bırakılması hükümlerini uygulamaması hukuka aykırıdır.67 3. TÜRK HUKUKUNDA SUSMA HAKKI SINIRI VE KAPSAMI 3.1. Gerçek Kişiler 3.1.1. Şüpheli ve Sanık 5271 sayılı CMK 2/1-a maddesinde şüpheli ve sanık tanımı yapılmıştır. Şüpheli, “soruşturma evresinde suç şüphesi altında bulunan kişi”, sanık ise “kovuşturmanın başlamasından itibaren hükmün kesinleşmesine kadar, suç şüphesi altında bulunan kişi” olarak tanımlanmıştır. Buna göre ceza muhakemesinde susma hakkının en önemli iki süjesi suç şüphesi altında bulunan şüpheli ve sanıktır.68 Ceza muhakemesinde maddi gerçeğin araştırılmasında iddia ve yargılama makamları bakımından muhakemeye yön vermesi açısından suç şüphesi altında bulunan kişinin beyanına başvurmak bir ihtiyaçtır.69 Ceza muhakemesinde ispat vasıtası olarak yer alan beyan delillerinden bir tanesi suç şüphesi altında bulunan kişinin açıklamalarıdır.70 66 Özen, a.g.e. s. 425. 67 Gökhan Taneri, Ceza Muhakemesi Kanunu El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020 s.544. Ali İhsan İpek, Adil Yargılanma Hakkı Kapsamında Savunma Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015, s.64. 68 Süje olarak şüpheli ve sanık hakkında genel açıklamalar için bakınız Nur Centel/ Hamde Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020, s. 174 vd.; Hakan Karakehya, Ceza Muhakemesi Hukuku, İnsan Kitabevi, 3. Baskı, Eskişehir, 2019, Karakehya, s. 126 vd.; Veli Özer Özbek/Koray Doğan/ Pınar Bacaksız, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, Ankara, 2019, s. 217 vd., 559; Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 17. Baskı, Ankara, 2020, s. 226 vd.; Feriddun Yenisey/Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara, 2020, s. 187 vd.; bkz. Y.6.CD. E.2021/12028, K.2021/9993, 27.5.2021 Karar tarihli ilamında “Şüpheli ya da sanık ceza muhakemesinin en başta gelen süjesidir.” 69 Haydar, a.g.e., s.75. 70 Ahmet Gökçen, Kerim Çakır, “Ceza Muhakemesinde Delil, Delilerin Muhafazası, Toplanması, Değerlendirilmesi ve Delil Yasakları”, D.E.Ü Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C.21, Özel S.2019, s.2912.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1