229 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 ibrazı bakımından susma hakkının kabul görmediğini ortaya koymaktadır.79 Bu konudaki diğer görüş ise, kişinin kimlik bilgilerini ibraz etmekten imtina etmesinin susma hakkı çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği yönündedir. Şöyle ki, hakkında arama ya da yakalama kararı olan bir kişinin kimliğini bildirmesi, onun aleyhine sonuç doğuracaktır.80 Kişinin kendi aleyhine sonuç doğuracak bir bilgiyi bildirmekte zorunlu olduğunun kabulü ise susma hakkı ile açıkça çelişecektir. 4. SUSMA HAKKI İHLALLERİ Adil bir yargılamadan bahsedebilmek için soruşturma ve kovuşturma aşamasında, suç şüphesi altında bulunan kişiye, suçlamanın nedeni, içeriği, hukuki olarak nasıl nitelendirildiği; sahip olduğu hakları ve bu hakların içeriği mümkün olan en kısa sürede, anlayabileceği şekilde açıklanmalıdır. Sahip olduğu haklar kendisine açıklanmamış olan suç şüphesi altındaki kişinin kendisini savunması beklenemez. Yine ceza muhakemesinde suç şüphesi altında bulunan kişinin beyanları hür iradesine dayanmalıdır. Aksi durumda gerek suç şüphesi altında bulunan kişiye hakları hatırlatılmadan elde edilen gerekse suç şüphesi altında bulunan kişinin hür iradesine dayanmayan beyanların ceza yargılamasında değerlendirilememesine ilişkin delil yasağı ortaya çıkacaktır. 81 4.1. Suç Şüphesi Altında Bulunan Kişiye Haklarının Hatırlatılmaması Suç şüphesi altında bulunan kişi ile adli makamların temasa geçtiği anda öncelikle tüm hakları eksiksiz olarak, anlayacağı bir şekilde hatırlatılmalıdır.82 Suç şüphesi altındaki kişiye tanınan susma hakkı 79 Haydar, a.g.e. s. 89. 80 Joseph R. Ashby, “Decliningto State A Name In Consideration of the Fifth Amendment’s Self Incrmination Clauseand Law Enforcement Databases After Hiibel”, Michigan Law Review, C. 104, February 2006, s. 784. Naklen: Haydar, a.g.e., s.90. 81 Ceza muhakemesinde “delil serbesti” gereklidir. Fakat delil serbesti içinde savcı ve hâkim önüne gelen delilleri değerlendirmede serbesttir. Elde edilen delilerin hukuka ve kamu düzenine aykırı olmamak koşulu ile elde edilmelidir. Ahmet Gökçen, Kerim Çakır, “Ceza Muhakemesinde Delil, Delilerin Muhafazası, Toplanması, Değerlendirilmesi ve Delil Yasakları”, D.E.Ü Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C.21, Özel S.2019, s.2928 vd. 82 Yener Ünver, Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Bası, Ankara 2016, s.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1