230 &H]a 0XKakHPHVLndH 6XVPa +akkÕ YH Ba÷OanWÕOÕ +akOaU sadece kişiye yöneltilen suç isnadını değil ceza muhakemesinin her evresini kapsamaktadır.83 CMK m. 90/4 fıkrası gereğince “Kolluk, yakalandığı sırada kaçmasını, kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyecek tedbirleri aldıktan sonra, yakalanan kişiye kanuni haklarını derhal bildirir.” hükmünü ihtiva etmektedir. Madde gerekçesinde yakalandığı andan itibaren, beklemeksizin hakların bildirimi öngörülmüştür.84 Bununla birlikte Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği (YGİY) madde 23 gereğince kanuni hakların bildirimi yapılır. Susma hakkı CMK m. 147/1-e bendi ve YGİY’nin madde 23-f bendi uyarınca suç şüphesi altında bulunan kişinin haklarının en başında yer almaktadır. Kişiye hakları anlatılırken susma hakkının aleyhe sonuç doğurmayacağı bildirilmeli ve kişinin kendi aleyhine sonuç doğurabileceği düşüncesinden kurtulması sağlanmalıdır. Bu durumu engellemek için yakalanan şahsın bizzat kendisine ve anlayabileceği şekilde susma hakkının da dâhil olduğu kanuni haklarının anlatılması önem arz etmektedir.85 TCK m. 26/1 “Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez.” hükmü gereğince susma hakkını kullanan kimseye ceza verilmez.86 Susma hakkı suç şüphesi altında bulunan kişinin en kutsal savunma mekanizmasıdır.87 Varlığından haberdar edilmeyen hiçbir hak anlam ifade etmemektedir.88 Suç şüphesi altında bulunan kişiye hakları hatırlatılmadan elde edilen beyanlar hukuka aykırı delil olarak kabul edilerek ceza yargılamasında hükme esas alınmaz.89 CMK m. 217/2’de; “Yüklenen suç, hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebi202 83 Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, Eylül 2013, s.145. 84 Şahin/Göktürk, a.g.e. s. 155. 85 Kocaoğlu, a.g.e. s. 44. 86 İpek, a.g.e. s.64. 87 Demirbaş, Timur, İfade alma ve sorgu, içinde Yenisey F, Ziyalar N, Bağcı O, Özaşçılar M, ukayeseli Hukukta Arama, İfade Alma ve Hukuka Aykırı Deliler, İstanbul Bahçeşehir, 2006, s.17. 88 Y4.C.D., 7351/7693 K04.10.1994 T. 89 Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2018, s. 207.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1