231 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 lir” hükmü düzenlenmiştir.90 AİHM Alexandre Zaichenk davasında,91 hazırlık soruşturması aşamasında hakları anlatılmadan başvurucunun ikrarının söz konusu olduğu olayda susma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Öte yandan Yargıtay bir kararında, suç şüphesi altında bulunan kişiye kanuni hakları hatırlatılmadan yapılan sorgunun CMK 147/1 ve 191/3 maddelerine aykırı olduğuna ve savunma hakkının kısıtlandığına karar vermiştir.92 Susma hakkını kullanan kişi hakkındaki deliller soruşturma ve kovuşturma makamları tarafından objektif olarak değerlendirilmelidir.93 Susma hakkını kullanan kişi isterse meramını anlatma ve lehine olan delillerin toplanmasını isteme hakkına sahiptir. Ayrıca susma hakkını kullanan kişi müdafi yardımından faydalanarak etkili ve etkin bir savunma için zaman kazanmış olur.94 Susma hakkının da içinde olduğu kanuni hakların suç şüphesi altında bulunan kişiye, muhakemenin her evresinde ayrı ayrı hatırlatılması gerekmektedir.95 CMK m.147/1-e bendi gereği, ifade ve sorgu sırasında, CMK m.191/3-c gereği duruşmada bu işlem tekrarlanmalıdır. Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere, suç şüphesi altında bulunan kişi susma hakkını kullanmak istiyorsa bu durum tutanağa bağlanarak mevcut delillere göre kişinin hukuki durumunun değer90 Anayasa Mahkemesi’nin 2012/100 Esas, 2013/84 Karar, 04.07.2013 Tarihli kararında; “Maddi gerçeğe ulaşılmasını sağlamada önemli bir rol oynayan delil serbestliği ilkesi uyarınca kanuna aykırı olarak elde edilmemesi koşuluyla, ceza muhakemesinde her şeyin delil olması mümkündür” şeklinde ifade edildiği üzere suç şüphesi altındaki kişiye yüklenen suç ancak hukuka uygun surette elde edilen delillerle ispatlanabilir. 91 AİHM, “Alexandre/Zaichenk” (B. No:39660/02, T.18.2.2010, § 52-60.) 92 Y13.CD, E.2018/8566, K.2019/5047,T.03.07.2019. ; YCGK, E. 1996/6-623, K. 1996/282, T.17.12.1996. Aynı yönde karar ‘‘Yerel mahkemece iddianame okunduktan sonra sanığa suçu anlatılıp suçlamalar konusunda cevap vermeyebileceği hatırlatılarak sorgusuna geçilmiştir. Madde ile sanığa tanınan haklar sadece susma hakkından ibaret olmayıp 135. maddenin diğer bentlerindeki hususlar da aynı derecede önemli ve savunma hakkına ilişkindir.Sanığın en önemli haklarından biri olan savunma hakkı hiçbir şekilde kısıtlanmamalıdır.’’ şeklinde karar vermiştir. 93 Kayıhan İçel, Yener Ünver, Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat (Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi), Seçkin Yayıncılık, Ankara Ekim 2014, S.593. 94 İtişgen, a.g.e., s. 164-166.; Haydar, a.g.e., s.121, 95 Kayıhan İçel, “Sorgulamada Hukuka Aykırılık ve Sonuçları”, Prof. Dr. Nurulah Kunter’e Armağan, İstanbul, Beta, 1998 s. 126; Seydi Kaymaz, Uygulamada ve Teoride Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı (Yasak) Deliller, Seçkin Yayıncılık, Ankara Eylül 1997, s. 41.; Haydar, a.g.e., s.120
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1