232 &H]a 0XKakHPHVLndH 6XVPa +akkÕ YH Ba÷OanWÕOÕ +akOaU lendirilmesi gerekir.96 Suç şüphesi altında bulunan kişiye haklarının öğretilmesi, devlet ile kişi arasında silahların eşitliğinin sağlanması yönünde bir vasıta olmaktadır.97 4.2. İfade Alma ve Sorguda Yasak Usuller Kanun koyucu suç şüphesi altındaki kişinin kendi geleceğini hür olarak tayin edebilmesi ve kişinin korunmasında istikrar sağlayabilmek için CMK’nın 145. ve 146. maddelerini düzenlemiş, adli makamlara karşı güçsüz durumda olan suç şüphesi altındaki kişinin ifadesinin veya sorgusunun alınmasında uyulması gereken usulleri ise CMK’nın 147. maddesinde hüküm altına almıştır. Bu düzenlemeler ile ne pahasına olursa olsun düşüncesiyle maddi gerçeğe ulaşma çabasının kabul edilemez olduğu vurgulanmaktadır.98 CMK’nın 148 maddesinde ifade alma ve sorguda yasak usuller düzenlenmiştir. Yasak sorgu usulleri suç şüphesi altındaki kişinin masumiyet karinesi bağlamında gayri insani ve kötü muamelelerden korunmasını ve beyanlarının hür iradesine dayanmasını sağlamaktadır.99 Suç şüphesi altında bulunan kişinin özgür iradesini ortadan kaldıran hiçbir davranışa başvurulamaz.100 İlgili maddenin birinci fıkrasında hür iradeyi engelleyici nitelikteki davranışlar örnekleme yoluyla gösterilmiştir. Bunlar; kötü davranma, işkence, ilâç verme, yorma, aldatma, cebir veya tehditte bulunma, bazı araçları kullanma gibi bedensel veya ruhsal müdahaleler ile kanuna aykırı yarar vaadi gibi iradeyi bozacak nitelikteki davranışlardır. Temelini Anayasa m. 38/5’ten alan ve susma hakkını kullanıp kullanmamaya yönelik tercih, suç şüphesi altında bulunan kişinin özgür iradesine dayanmalıdır. AİHM, Duman- Türkiye davasında,101 dava dosyasında önceden matbu olarak düzenlenmiş, imzalanmış belgenin bulunmasının, suç şüphesi altındaki kişinin, suçunu itiraf etmeme, 96 Y. 1CD, E.2015/4226, K. 2017/11, T. 16.01.2017. 97 Şahin/Göktürk, a.g.e. s. 155.; Şahin (Sanığın Sorgusu), s. 175; Ali Rıza Çınar, “Hukuka Aykırı Kanıtlar”, TBBD, S. 55, 2004, s. 38.; Haydar, a.g.e., s.118. 98 Klaus Volk, Grundkurs StPO, Verlag C.H. Beck, 6. Aufl age, München, 2008, § 9 KN. 13 Naklen: Hayadar, a.g.e., s.9. 99 Turhan Tufan YÜCE, “Sanığın Savunması ve Korunması Açısından Ceza Soruşturmasının Hümanist İlkeleri”, TBBD, C. 1, S.1, 1988, s.161 100 Şahin/Göktürk, a.g.e. s. 184. 101 AİHM, “Duman/Türkiye”, (B. No. 28439/03, T.23.03.2010, §. 50)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1