233 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 müdafi yardımından yararlanma ve susma hakkı konularında gereği gibi bilgilendirildiğini göstermeyeceği şeklinde karar vermiştir. Aksi bir durum insan onuruna aykırı bir durum yaratacaktır. AİHM, Saunders-Birleşik Krallık davası102 kararına konu olan, bir şirket sahtekârlığına ilişkin soruşturmada beyanları tazyik suretiyle elde edilmiş olan başvurucunun ifadelerinin ceza davasında kendisi aleyhinde kullanılmış olmasından ibaret olayda, sessiz kalma ve bunun bir uzantısı olan kendi aleyhine tanıklık etmeme hakkının AİHS’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma kavramının temelini oluşturan ve uluslararası sözleşmelerdeki belirlenen kuralların özünde bulunan tabi hak olduğunu belirterek bu hakkın ihlal edildiğine karar vermiştir. Bu hak suç şüphesi altındaki kişinin, yetkililer tarafından zorlanmaya karşı korumak suretiyle adaletin tecellisindeki hatalı uygulamaları önlemektedir.103 Suç şüphesi altındaki kişiye susma hakkını tanımamak, ifade ve sorgu aşamasında konuşma yükümlüğü yüklemektedir.104 Bu bağlamda susma hakkı yasak sorgu yöntemlerinin uygulanmasının da önüne geçmektedir.105 Kendini suçlayıcı beyanda bulunmama ve kendi aleyhine delil vermeme hakkı, suç şüphesi altındaki kişiden zorla elde edilecek vücut doku ve sıvılarının alınmasını kapsayacak şekilde genişletilmemektedir. Burada suç şüphesi altında bulunan kişinin muhakeme işlemlerine aktif olarak katılımı söz konusu değildir; kişi bu işlemlere pasif olarak boyun eğmektedir.106 Saunders-Birleşik Krallık davası107 kararında susma hakkının; cezai işlemlerde suç şüphesi altındaki kişilerden zorla elde edilen gereç/materyallerin kullanılmasının susma hakkının sınırları içerisinde olmadığı, suç şüphesi altındaki kişinin hür 102 AİHM, “Saunders/Birleşik Krallık”, (B. No. 19187/91, T.17.12.1996, §. 69) 103 Gilles Dutertre, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, s. 171. 104 Haydar, a.g.e., s.8. 105 Momme Buchholz, Der nemo tenetur- Grundsatz, Kiel, Springer, 2017, s. 206-207. Geoffrey R. Skoll, “Torture, and Fifth Amendment: Torture, the Global War on Terror, and Constitutional Values”, Criminal Justice Review, C. 33, S. 1, 2008, s. 33. Naklen, İtişgen, a.g.e., s.170. 106 İlhan Üzülmez, “Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi ve Sonuçları”, TBBD, S. 58, 2005, s. 61. 107 AİHM, “Saunders /Birleşik Krallık”, (B. No. 19187/91, T.17.12.1996, §.68-69;),
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1