235 7BB 'HUJLVL <X]aUVLI 6HOoXk &2ù.81 etme veya cezalandırma amaçlı, ıstırap, acı ya da daha şiddetli ağrılara neden olan eylemler olarak tanımlanır.118 İşkence gayri insanı, zalimane bir muamele olmakla birlikte, aynı zamanda insan onurunu yok sayan eylemlerdir.119 Bu anlamda işkence, kişinin hür iradesini yok eden, insan haklarını ihlal eden hukuka ve insanlık onurunu zedeleyen hukuka aykırı bir durumdur. 120 Bu nedenle işkence suçunun faili yönünden soruşturulması veya kovuşturulması zaman aşımına tabi değildir.121 AİHS’in 3. maddesinde işkence yasağı düzenlenmiştir. Maddeye göre, “Hiç kimse işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya işlemlere tabi tutulamaz.” AİHM’ye göre bu maddenin kapsamı mutlaktır ve istisnalara yer verilmemiştir. İrlanda-Birleşik Krallık davası kararında; Sözleşme, işkence ve insanlık dışı veya onur kırıcı muamele veya cezaları, mağdurun davranışından bağımsız olarak, mutlak surette yasaklar.122 Sözleşmenin 3. maddesinde istisnalara yer verilmediği gibi, toplum yaşamını tehdit eden genel bir tehlike halinde dahi, bu yasaktan vazgeçilmesi söz konusu olmayacaktır.123 118 Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, 10 Bs. Yetkin Yayınları, Ankara, 2011, s.665, Sulhi Dönmezer, Özel Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul, 1984, s. 132. İzzet Özgenç/Cumhur Şahin, “İşkence Suçu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. IV, S. 1-2, Haziran-Aralık 2000, s. 185 vd. Sudre, Frédéric, La Convention Européenne des Droits de l’Homme, 19. Éd., PUF, Que Sais Je? Paris 1997, s. 91-92. AİHM, “Aydın/Türkiye” (B. No: 25660/94, T.25.09.1997, § 82;) 119 Françoise Bouchet-Saullnier, “İnsancıl Hukuk Sözlüğü” Çeviren: Selahattin Bağdatlı, İletişim Yayınları, 2002. Bkz. CGK, 04.04.1983, E.1983/8-64, 1983/156 (YKD, C.IX, Temmuz, 1983, s. 1059). 120 Sulhi Dönmezer, Özel Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, NO:3269,1984, S.132 121 Devlet memurları tarafından yapılan işkence ve kötü muamele iddiaları hakkında yürütülen soruşturmanın etkili olması için soruşturmadan sorumlu olan ve tetkikleri yapan kişiler olaylara karışan kişilerden bağımsız olmalıdır (Cezmi Demir ve diğerleri (B. No: 2013/293, T.17/7/2014, § 117); benzer yöndeki AİHM kararları için bkz. “Oğur/Türkiye”, (B. No: 21594/93,T. 20/5/1999, §§ 91 ve 92); Mehmet Emin Yüksel/Türkiye, (B. No: 40154/98, T.20/7/2004, § 37); Güleç/Türkiye, (B. No: 21593/93, T.27/7/1998, §§ 81 ve 82). Soruşturmanın bağımsızlığı sadece hiyerarşik ya da kurumsal bağlantının olmamasını değil, aynı zamanda somut bir bağımsızlığı da gerektirir (Cezmi Demir, § 117; benzer yöndeki AİHM kararı için bkz. Ergi/Türkiye, B. No: 23818/94, T. 28/7/1998, §§ 83 ve 84). 122 AİHM, “Birleşik Krallık /İrlanda” (B.No. 55721/07, T.18.01.1978, § 162.). Bkz. AİHM “Tyrer/Birleşik Krallık” (B.No: 5856/72, 25.04.1978T, § 29, 30). ; AİHM “Eğmez-/Kıbrıs” (B.No: 30873/96, T.21.12.2000) 123 Gilles Dutertre, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, s. 44.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1