236 &H]a 0XKakHPHVLndH 6XVPa +akkÕ YH Ba÷OanWÕOÕ +akOaU Anayasa’nın 17. maddesinin 3. fıkrası, “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.” hükmü, işkence ve kötü muamele yasağının Türk hukukundaki anayasal dayanağını oluşturmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nda işkence tanımına yer verilmemekte, ancak Kanun’un 94. maddesinde işkence suçu cezalandırılmaktadır. Yine Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği’nin 24. maddesi kapsamında suç şüphesi altındaki kişiye işkence yapılması açıkça yasaklanmıştır. Susma hakkı, insan onurunun korunması ilkesi ile işkence ve kötü muamele yasaklarıyla yakından ilgilidir.124 Şöyle ki; susma hakkının konusu, kişinin hür iradesiyle ifade vermeye veya vermemeye karar vermesini koruyan pasif bir faaliyet; işkencenin konusu ise özgür iradeyi yok etmeyi amaçlayan aktif faaliyetlerdir.125 4.2.2. Kötü Davranma Kötü davranma, suç şüphesi altındaki kişiyi işlenen suça ilişkin olarak bilgi vermeye zorlamak yahut suçunu ikrar ettirmek amacıyla suç şüphesi altındaki kişinin üzerinde bir baskı oluşturularak kişinin özgür iradesiyle ifade vermesini engelleme sonucunu doğuracak davranışlarda bulunmaktır. Kötü davranma icrai olarak gerçekleştirilir fakat ihmali olarak da gerçekleştirilmesi mümkündür. İşkenceye Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi›nin 16. maddesinde, işkence derecesine varmayan, ciddi acı vermeyen diğer zalimane, gayri insani veya küçültücü muamele yahut ceza gibi fiiller kötü muamele olarak 124 Cumhur Şahin, Sanığın Kolluk Tarafından Sorgulanması, Yetkin Yayınları, Ankara, 1994, s. 75. Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan, Erdem/Özge Sırma Gezer/Yasemin F. Saygılar Kırıt/Esra Alan Akcan/Özdem Özaydın/Efser Erden Tütüncü/Derya Altınok Villemin/Mehmet Can Tok, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, (Ed: Bahri Öztürk), 12. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2018, s. 242; Timur Demirbaş, Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, 5. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2018, s. 96; Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Ankara, Savaş Yayınevi, 2015, s. 134., s. 134 vd; Veli Özer Özbek/Koray Doğan/Pınar Bacaksız/İlker Tepe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018, s. 216. Burcu Demren Dönmez, Ceza Muhakemesi Hukukunda Çapraz Sorgu, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2007, s. 52.; Kan Aydın, a.g. m, s.161. Haydar, a.g. e., s.7. 125 Kocaoğlu, a.g.m. s. 43.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1