260 $ø+0 YH $na\aVa 0aKkHPHVL .aUaUOaUÕ ,şÕ÷Õnda 9HUJL &H]aOaUÕnda ³1Rn BÕV ,n ,dHP´ øOkHVL rarlarda Anayasa Mahkemesi’nin bu tanımını benimsemiştir.19 Uyuşmazlık Mahkemesine göre ise, “kanunun öngördüğü bir ceza, idari bir organın eliyle uygulanabiliyorsa bu genel ceza hukukunun değil, idare hukukunun müeyyidesidir. Bu tür cezalar, uygulama alanı itibariyle, idarenin kamu düzeninin sağlanması ve korunması görev ve yükümlülüğünün yerine getirilmesi amacına yönelik bir hukuki müeyyide niteliğini taşımakta olup; idari ceza uygulaması, konusu olan suçun niteliği, uygulayan merci ve uygulanan usul ile hukuki sonuçları itibariyle adli ceza uygulamasından farklılık göstermekte ve hukuki müeyyideler, esasen gerçek anlamda bir ceza sayılmamaktadırlar”.20 Kabahat karşılığı öngörülen idari yaptırımlar Kabahatler Kanunu’nun 16. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre idari yaptırımlar; idari para cezası ve idari tedbirlerden ibarettir (m. 16/1). İdari tedbirler ise, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir (m. 16/221). Kabahatler karşılığında uygulanması öngörülen idari yaptırımlara kural olarak mahkemeler değil, kanunla yetkili kılınan idari merciler karar vermekte (m. 22) 22; söz konusu idari yaptırıma karşı ilgilisinin kanun yoluna başvurması halinde ise incelemeyi hâkim veya mahkeme yapmaktadır.23 İdari yaptırımların sadece idare hukukunun konusuna girmediği, caydırıcı ve cezalandırıcı niteliği24 karşısında aynı zamanda ceza huku19 Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, E.2019/2197, K.2020/136, 29.1.2020; Danıştay 13. Daire, E.2020/2175, K.2021/1586, 27.4.2021; Danıştay 8. Daire, E.2017/7733, K.2021/2011, 1.4.2021 (UYAP). 20 Uyuşmazlık Mahkemesi, E.2003/22, K.2003/25, 7.7.2003; Uyuşmazlık Mahkemesi, E.1998/10, K.1998/12, 6.6.1998 (Aktaran: Oğuz Sancakdar/Lale Burcu Önüt/ Eser Us Doğan/Mine Kasapoğlu Turhan/Serkan Seyhan, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Yayınevi, 9. Baskı, Ankara, 2020, s. 780). 21 Sözü edilen hükmün de Anayasa’nın 2. maddesinde düzenlenen hukuk devleti ilkesine ve 38. maddesinde düzenlenen suç ve cezaların kanuniliği ilkesine aykırılığı iddiasını inceleyen Anayasa Mahkemesi, iptali istenen kuralda bahse konu Anaysa hükümlerine herhangi bir aykırılık tespit etmemiş ve iptal isteminin reddine karar vermiştir (karar için bkz. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/11/20091126-13.htm, Erişim Tarihi: 13.02.2021). 22 Kabahatler Kanunu’nun 22. maddesinde söz konusu kural açıkça öngörülmüş; anılan Kanun’un 23. ve 24. maddelerinde ise istisnalara yer verilmiştir. Buna göre belirli hallerde Cumhuriyet savcısı ve mahkemelerin de idari yaptırım kararı verme yetkisi vardır. 23 Kangal, s. 3. 24 Tan, s. 311; Burcu Erdinç, “İdari Yaptırımların. Kavramsal Çerçevesi ve Cezai Yaptırımlarla Karşılaştırılması”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 2012, S. 2, s. 251; Fey-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1