298 ødaUHnLn 7aUaI 2OdX÷X 8\XşPa]OÕkOaUda $UaEXOXFXOX÷Xn 8\JXOaPa $OanÕ YH $kVa\an <|nOHUL için tesis edilen6 alternatif uyuşmazlık çözüm müesseselerinin idarelere uygulanmasında bazı zorluklarla karşılaşıldığı ve beklenen yararın sağlanamadığı görülmektedir. Öğretide; medeni yargı ile idari yargı arasında işlevsel ve amaçsal farklılık olduğu, bu nedenle yargı dışı uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin idari yargının içtihatla gelişmesini negatif olarak etkileyeceği, yargı organlarında alenilik ilkesi olmasına karşın alternatif uyuşmazlık çözme usullerinin gizlilik içinde yürütüldüğü,7 bütün bu gerekçelerin alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin idari yargıda uygulanmasını zorlaştırdığı ve hatta engel teşkil ettiği ileri sürülmektedir.8 Bununla birlikte, idari yargının iş yükünün sürekli artması nedeniyle giderek daha yavaş işler hale gelmesi, pahalı olması ve yargı denetiminin sınırlılığı sebebiyle yeterince tatmin edici olmaması gibi nedenlerle idari uyuşmazlıklar bakımından da söz konusu müesseselerin işletilmesi gerekliliği doğmuştur.9 Bu anlamda diğer ülkelerde de örneğin Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere, Fransa, Almanya, Belçika, Estonya Litvanya gibi ülkelerde de gerek arabuluculuk gerekse diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri idari uyuşmazlıklar bakımından da uygulanmaktadır. Mevzuatımızda idarenin taraf olduğu uyuşmazlıklar bakımından alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi niteliğinde çeşitli düzenlemeler mevcuttur. Bunların başında 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki güven ilkesi, idari işlemlerin hukuka uygunluğu karinesi, idarenin varlık sebebine ilişkin teoriler dikkate alındığında, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin oldukça dar ve sınırlı olarak kabul edilmesi gerektiği ifade edilmektedir. Oğuz Sancakdar, İdari Yargılama Hukuku Genel Esaslar, sorubankasi.net Yayınları, Güncellenmiş 3. baskı, İzmir, 2019, s.354; Aynı yönde bkz. Nilay Arat, “İdari Uyuşmazlıkların Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri ile Hali Önündeki Engeller” İÜHFM (Prof. Dr. İl Han Özay’ Armağan), C. LXIX, S.1-2, Y.2011, s. 892 vd. 6 Özbek’e göre, Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını, kamu hukuku-özel hukuk bölümlerinden birine tamamen yerleştirmek mümkün değildir. Bununla birlikte, alternatif uyuşmazlık çözüm yolları her ne kadar yapısı gereği medeni hukuk, ticaret hukuku, ceza hukuku, idare hukuku gibi pek çok hukuk dalı ile irtibatlı olsa da, asıl ve öncelikli olarak medenî usûl hukukunun uğraş alanına girmektedir. Özbek, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, s.235. 7 Doktrinde, her ne kadar “şeffaflık” ilkesi idare hukukunda oldukça önemliyse de, bazı durumlar için gizlilik ilkesinin uygulanması gerekebileceği ifade edilmektedir. Zehra Odyakmaz/Serkan Çınarlı/Ezgi Avcıoğlu Aksoy, İdare Hukukunda Yargı Öncesi Uyuşmazlık Çözüm Usulleri, Seçkin Yayıncılık, 2. baskı, Ankara, 2018, s.60. 8 Arat, s.901, 904, 905. 9 A. Ülkü Azrak, İdari Yargı Dışı Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Usulleri”, Danıştay Başkanlığı 141. Yıl Sempozyumu, 11 Mayıs 2009, Ankara, s.71.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1