371 7BB 'HUJLVL $\şHn 6(<0(1 d$.$5 4. KADININ CİNSEL SAKATLANMASININ, İNSAN HAKLARI VE KÜLTÜREL GÖRECELİLİK TEZLERİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ İnsan hakları, insanın, başka bir özelliğe indirgenmeksizin sırf insan olması sebebiyle doğuştan sahip olduğu, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez nitelikte hak ve hürriyetleri demektir. İnsan hakları kavramı, insan onuru kavramından kaynaklanmaktadır ve insan onurunu gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. İnsan onuru ise insanın sırf insan olması sebebiyle değerli ve saygıya layık bir varlık olması şeklinde tanımlanabilir.25 İnsan hakları, tanımı ve öznesi gereği evrensel niteliktedir. Çünkü insan hakları, insanın sırf insan olması sebebiyle sahip oldukları haklardır. Gülmez’in26 de belirttiği gibi kuramsal olarak özü ve öznesi gereği coğrafi sınır tanımayan, sınırlar ötesi bir kavram olan, ilkece ne insandan insana ne devletten devlete değişen insan haklarının, öznesi de böyle olmasını gerektirir. Bu sebeple, insan haklarına evrensellik niteliği kazandıran asıl ölçüt, insan haklarının öznesi olan insan ölçütüdür. Günümüzde, birbirinden farklı temel kültürel değerlere bağlı olan ve dolayısıyla hukuk sistemleri de farklı olan çeşitli devletlerin değerlendirilmesinde, insan hakları kavramı özel bir önem kazanmıştır. Herhangi bir hukuk sisteminin gerek hukuk kurallarının yapılmasında gerek bu kuralların uygulanmasında, insan hakları ülküsünü gerçekleştirmeye yaklaştığı ölçüde, adalete de yaklaştığı söylenebilir.27 1940’lı yılların ikinci yarısından itibaren, insan haklarının evrenselliği görüşü karşısında ortaya atılan evrensellik- kültürel rölativite tartışmalarında, rölativistlere göre insan hakları, tarihsel ve mekânsal olarak Batı’ya özgüdür ve bu nedenle de mevcut insan hakları anlayışı, Batılı olmayan kültürler bakımından geçerli olmaz.28 25 Ayşen Seymen Çakar, “Hukuki Bir Kavram Olarak İnsan Onuru”, Hukukun Gençleri Sempozyumu 3 Hukuk Felsefesi, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Antalya Barosu, 2012, s. 3. 26 Mesut Gülmez, “İnsan Hakları Olarak Sosyal Haklar ve Sosyal Haksızlıklar”, Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu 22-23 Ekim 2009 Akdeniz Üniversitesi Antalya Bildiri Kitabı, Belediye-İş Sendikası Yayını, Ankara, 2009, s. 8. 27 Rona Aybay, İnsan Hakları Hukuku, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2019, s. 123. 28 Esra Demir, “İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm”, MÜHF-HAD, C. 14, S. 3, s. 210.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1