386 5RPa +XkXkXna *|UH 6RUXPOXOXk gOoWOHUL øoHULVLndH ,PSHUÕWÕa’nÕn <HUL sahip olan özgür bir kişinin (conductor), iş sahibinin (locator) vereceği ücret karşılığında, kol veya kafa çalışmasını gerektiren bir iş gücü harcayarak belli bir sonucu (eseri) meydana getirmeyi üstlendiği eser sözleşmesinde (locatio conductio operis), yüklenicinin sorumluluğunun hukukî dayanağının ne olduğu imperitia kavramı çerçevesinde değerlendirmeler yapılarak tespit edilmiştir. Yüklenicinin işin görülmesi sırasında gösterdiği performansın yeterli olup olmadığının tespitinde hangi ölçütlerin kullanılması gerektiği ise, Romalı hukukçular tarafından açıkça ifade edilmemiştir. Konuya ilişkin kaynakların değerlendirilmesi sonucunda, hukukçuların, sübjektif ölçütlerden ziyade objektif ölçütlere dayandıkları anlaşılmaktadır.9 (Bu paragrafta 9 nolu dipnotunda zaten atıf yapılmış olan yazarın eserinden yararlanılmıştır. Hiç atıf vermeden kullanılan bir kısım ne bu paragrafta ne de eserin diğer kısımlarında mevcut değildir. Hangi yazarın hangi eserinden yararlanılmışsa, yazara ve eserine mutlaka atıf yapılmıştır.) Imperitia’nın, başkasına ait bir mala zarar verilmesi halinde, sözleşmeden (locatio conductio operis – eser sözleşmesi) veya haksız fiilden (damnum iniuria datum- haksız olarak başkasının malına verilen zarar) doğan sorumluluk sebebiyle açılacak davalarda, davalının sorumlu olup olmadığının tespitinde başvurulan ölçütlerden biri olduğu anlaşılmaktadır. Alacaklının borçluya karşı aynı konuda belirli bir sonucu sağlamak amacıyla farklı hukukî nedenlere dayanarak istemde bulunması mümkündür.10 İş sahibi, yüklenici tarafından malına zarar verilmesi halinde bu dava haklarından hangisine başvuracağı konusunda serbest olup bu davalardan biri açıldığı takdirde diğer dava hakkı düşer. Bu durumda, genellikle, lex Aquilia’nın11, başkasına ait bir kölenin veya bir sürü hayvanının öldürülmesinden söz edilen birinci faslına veya köle ve hayvanların yaralanmasından ve mallara verilen 9 Susan D. Martin, Imperitia: The Responsibility of Skilled Workers in Classical Roman Law, The American Journal of Philology, Vol. 122, No. 1 (Spring, 2001), pp. 107129, The John Hopkins University Press, syf. 107-108. 10 Hakların yarışması konusunda ayrıntılı değerlendirmeler için bkz. Ömer Faruk Karacabey, Hakların Yarışması, Ankara Barosu Dergisi, Y. 1980, S. 6, syf. 666-685; Nilgün Dinçer Araz, Roma Hukukunda Davaların Yarışması Meselesine (concursus actionum) Genel Bir Bakış, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 23, S.3, Y. 2017, syf. 235-281. 11 Lex Aquilia: MÖ 287 yılında çıkarılan bu kanunla, başkasının malına verilen zararın (damnum iniuria datum) ne şekilde tazmin edilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Umur, Lügat
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1