404 5RPa +XkXkXna *|UH 6RUXPOXOXk gOoWOHUL øoHULVLndH ,PSHUÕWÕa’nÕn <HUL oldukça yüksek bir ücret talep ettikleri gibi, sözleşmeye kendileri lehine hükümler eklenmesini sağlayabiliyorlardı. İş sahipleri ise, böyle şöhretli bir ustanın elinden çıkmış bir esere sahip olabilmek için yapılacak iş karşılığında yüksek bir bedel ödemeyi göze almaktaydılar. Ulpianus ise, yukarıda ele alınan metinlerde (D.19.2.13.5 ve D.9.2.27.29), zanaatkârın, beceriksiz veya tecrübesiz olduğu iddiasına karşılık, meydana gelen zararın tevdi edilen malzemenin yapısındaki bozukluktan (vitium) kaynaklandığı yönünde kendisini savunabileceğini ifade etmiştir. Hukukçu, böylece, imperitia kavramının kapsamının nasıl sınırlandığını açıklamıştır.51 SONUÇ Roma Hukukuna göre, eser sözleşmesi (locatio conductio operis) ile bir sonuç (opus) meydana getirme borcu altına giren yüklenici (conductor), kendisini belirli bir alanda uzman bir kişi olarak tanıtıp teknik bilgi gerektiren bir edimi üstlendiği için, meslekî tecrübesizliği (imperitia) sebebiyle iş sahibine (locator) verdiği zararlardan kusuru olmasa bile sorumlu tutulmuştur. Imperitia kavramının sergilediği gelişim sürecine bakıldığında, hukukçuların, locatio conductio operis kapsamında icra edilen ve uzmanlık gerektiren işler açısından, yeterli esnekliğe sahip yasal bir ilkeyi yerleşik hale getirdikleri anlaşılmaktadır. Yüklenicinin gösterdiği performansın yeterli olup olmadığının objektif (soyut) ölçütler çerçevesinde değerlendirilmesi, işin icrası için gerekli bilgi, beceri ve tecrübenin varlığının veya yokluğunun soyut bir model referans alınarak belirlenmesine imkân sağlamıştır. Ancak, objektif ölçüt, somut ve ferdileşmiş hareket tarzını esas alan bir ölçütün kullanıldığı hallere kıyasen, conductor’un sorumluluğunun kapsamının genişlemesine yol açmıştır. Bununla birlikte, soyut bir modelin referans olarak kabul edilmesinin, keyfi ve aşırı katı bir değerlendirme yapılmasına engel olduğu hususunun da göz ardı edilmemesi gerekir. Tarafların anlaşmasıyla yüklenicinin sorumluluğunun ağırlaştırıldığı hallerde ise, uzmanlık gerektiren bir işi üstlenen conductor’un, kendisine imperitia sebebiyle bir kusur yüklenememesine rağmen meydana gelen zarardan sorumlu tutulduğu anlaşılmaktadır. 51 Martin, syf. 121-122.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1