468 6RnUadan YH <HWkLOL 0akaP .aUaUÕ LOH 7Uk 9aWandaşÕ 2OPanÕn BaşYXUX ùaUWOaUÕ 79. P Gerek 1312 gerekse 403 sayılı TVK’da sistematik genel kural ve ve bu kuralın ihtiva ettiği şartlardan muaf olanlar biçimide kurgulanmıştır. Bu bakımdan 5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanunu’na gelinceye kadar “istisnai” ifadesinin, anlamı ve kapsamı itibariyle yerinde kullanıldığı değerlendirilmektedir. TVK 11.maddeye tümden bakıldığında, sayılan şartların, yeni bir topluma uyum sağlamayı kolaylaştıran, birliktelik içinde akıp gidecek bir yaşamla bağ kuran, yakınlaştıran şartlar olduğu söylenebilmektedir. Vatandaşlığın sosyal yönü üzerinden düşünüldüğünde, toplumsal bütünleşme gerçek bir hedef ise, 11. maddede sayılan şartları, bu hedefin temelini atan şartlar olarak kabul ederek sonradan ve yetkili makam kararı ile, özellikle ilk defa Türk vatandaşı olacak yabancıların hepsi63 bakımından aramanın daha ikna edici olacağına inanılmakta; bu bakımdan TVK m.11’deki şartların sonradan yetkili makam kararı ile ilk defa vatandaş olmayı sağlayan tüm yollar bakımından kanuni64 ortak küme şartları olarak kabul edilebileceği tında (§1427) sayılmaktadır. Söz konusu genel gerekliliklerin bazılarından muaf tutulan kişi grupları aynı bölüm ilişiğinde takdim edilmektedir. Kanun’da genel kuraldan ayrı hükümlerle, evli kişiler ve belirli kâr amacı gütmeyen kuruluşların çalışanları (§1430), Amerika Birleşik Devletleri dışında doğan ve yasal olarak daimi ikamet için kabul edilen çocuklar (§1431), önceki vatandaşlar (§1434), Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı bazı uzak ülkeler ahalisi (§1435-1436), Filipin vatandaşları (§1437), II.Dünya Savaşı’nda yabancı ülke silahlı kuvvetlerine katılan ve vatandaşlığını kaybedenler (§1438) ile silahlı kuvvetler mensuplarının vatandaş olma şartları düzenlenmektedir. §1445 ve devamında ise başvuru usul ve esasları hükme bağlanmaktadır. 63 Doktrinde TVK m.11’de aranılan şartların, Türkiye ile entegrasyon bağlamında, söz konusu maddede aranılan şartlardan başka herhangi bir özelliği olmayan kişiler bakımından uygulanacağı ifade edilmektedir. Doğan, s.73. Bizce, TVK m.11’de aranılan şartlardan başka “herhangi bir özelliğe sahip olmayan kişiler” biçimindeki değerlendirme, azımsayıcı bir yaklaşım türetilmesine imkân bırakmakta; TVK m.11 dışında kalan yollardan birisine başvuracak yabancılar, sahip oldukları “özellikler” sebebi ile yüceltilmişler gibi algılanabilmektedir. Mesele, Türk toplumu ile bütünleşme ve millet olma duygusunu hissetmeye yakınlaşma ise, TVK m.11 dışında kalan yollardan biri ile, özellikle ilk defa Türk vatandaşı olmak için (TVK m.12/c-zaruret harici), başvuracak kişiler bakımından da hiç değilse, iyi ahlaklı olmalarının, Türkçe bilmelerinin beklenmesi gerektiği düşünülmektedir. 64 TVK m.11’de sıralanan şartlar, vatandaşlık başvurusunda bulunabilmek için gerçekleşmesi gerekli olan kanuni şartlardır. Nomer, 2019, s.80. Bunun anlamı, bizim de katıldığımız görüş uyarınca, Anayasa m.66/ııı ile uyumlu olarak Türk vatandaşlık hukukunda kanunilik ilkesinin varlığı ve önemine işaret etmektedir. Bu bakımdan yetkili makam, TVK m.11 kapsamında takdir hakkını kullanırken Kanun’da yer almayan yeni şartlar oluşturamaz. Güngör, Tabiiyet Hukuku, s.52; Doğan, s.71. TVK m.11’deki şartların asgari şartlar olduğu ile ilgili aksi yönde-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1