487 7BB 'HUJLVL ) (OLI d(/ø. atimizce, sosyal uyuma ilişkin gösterge kabul edilen şartlar arasındaki en kıymetli ve “yeteri” ifadesi ile geçiştirilmemesi gerektiği düşünülen bir yeterlik şartıdır.119 TVKUY m.15/ı-e’de yeteri kadar Türkçe konuşabilme şartının, toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmeyi ifade ettiği bildirilmekte; hükümde “düzey” kelimesinin kullanılması sebebiyle kanun koyucunun bir ölçme-değerlendirme sistemine yollama yapmış olabileceği akla getirilebilmektedir. Ancak, ne Kanun’da ne de Yönetmelik’te böyle bir ölçme- değerlendirme sisteminin öngördüğü düzey/lerden bahsedilmektedir. TVKUY m.19/ı’de yer alan düzenlemeden, yeteri kadar Türkçe konuşma şartının sağlanıp sağlanmadığının, kanaate binaen ölçümlendiği anlaşılmaktadır.120 Konuyla ilgili çalışmalarda Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde ölçme ve değerlendirme alanında ciddi eksikliklerin, keyfi uygulamaların ve tutarsızlıkların bulunduğu; bu konuda bir standart oluşturulamadığı; anılan kapsamda Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni121 içerisindeki genel amaçların ve kriterlerin Türkçe öğretimi için de geçerli kabul edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.122 119 Cumhuriyet’in ilânından sonra dilin, kültürün oluşumundaki yadsınamaz kaynaştırıcı önemine; dil devrimine ve üniter devlete zarar vereceği saikiyle toplumsal hayatta azınlıklara yönelik başlatılmış “Vatandaş Türkçe Konuş” kampanyasının baskılamasına rağmen 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda Türkçe konuşma şartına yer verilmediği görülmektedir. Türkçe konuşabilme şartı, Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışı ile teyit etme, iyi ahlak sahibi olma, genel sağlık bakımından tehike teşkil eden hastalığı bulunmama, Türkiye’de kendisinin ve geçimi ile yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire ve mesleğe sahip olma şartları ile birlikte 403 sayılı mülga Türk Vatandaşlığı Kanunu m.6 ile birlikte getirilmiştir. 403 sayılı mülga Türk Vatandaşlığı Kanunu’na ilişkin Cumhuriyet Senatosu Geçici Komisyonu tarafından hazırlanan raporda, şartın, “Türkçe okuyup-yazma” biçiminde tasarlandığı; ancak bu şekli ile şartın, uygulamada ağır külfet olarak mütalaa edildiği; yeteri kadar Türkçe konuşabilmenin, diğer şartlarla birleştiği vakit vatandaş olmak için kâfi geleceği ifade edilmiştir. (Erişim) https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t03/c016/ cs__03016019ss0309.pdf - ET:13.12.2020. 120 Doktor raporu ile tespit edilmesi hâlinde, konuşamayan ve duyamayanların mülakatlarının, bu kişilerin işaretlerinden anlayanlar aracılığı ile ya da okuma-yazma biliyorlarsa yazılı olarak yapılacağı (TVKUY m.19/ııı) bildirilmekte ancak değerlendirmede ölçütün ne olacağı ya da herhangi bir muafiyetin tanınıp tanınmayacağı ile ilgili bir hüküm kurulmadığı görülmektedir. İlaveten belli bir yaşın üzerindeki başvuru sahipleri bakımından da “yeteri kadar Türkçe konuşma” şartının nasıl değerlendirileceğine yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. 121 Common European Framework Of Reference For Languages (CEFR). 122 Kıbrıs, İrlanda ve İsveç hariç Avrupa Birliği üyesi ülkelerde vatandaşlığa geçme
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1