517 7BB 'HUJLVL BHOkÕV .21$1 beş avukattan biri olan Meryem Kuli25 aynı zamanda 1878’de kurulan İstanbul Barosu’nun ilk toplantısına başkanlık etmiştir.26 1870 tarihli Konstantinopol Barosuna kayıtlı gayrimüslim Osmanlı vatandaşı olan avukatların hepsi hukuk tahsilini yurtdışında yapmışlardır. Noterlik alanında da kadınlar için benzer bir durum söz konusudur. Klasik dönemde noterlik görevi kadılar tarafından yerine getirilirken, Tanzimat Döneminde 1879 yılında kabul edilen Mukavelat Muharrirleri Nizamnamesi27 ile noterlik kurumu Osmanlı Devleti’ne girmiştir.28 Bu düzenlemenin ardından 1913 yılında Katib-i Adl Kanun- Muvakkati hazırlanmış ve bu kanun da Cumhuriyet döneminde 1938 yılına kadar uygulanmıştır.29 İlk düzenleme olan Mukavelat Muharrirleri Nizamnamesi’nin 2. ve 3. maddelerinde noter olacak kişilerde aranan şartlar belirlenmiştir. Buna göre 25 yaşını doldurmuş, cinayet ile cünha suçlarından mahkûm olmamış ve kötü davranışlarıyla tanınmayan kimseler arasından usulüne uygun olarak yapılacak sınavda başarılı olanlar Adliye Nezareti tarafından mukavelat muharriri olarak tayin edilecektir.30 Maddeden de anlaşıldığı gibi noter olacak kişilerde erkek olma şartı açık olarak aranmadığı gibi, hukukçu olması da gerekmemektedir. Ancak 1913 tarihli Katib-i Adl Kanun-ı Muvakkati ile noter olmak için önceden aranan şartlarda bazı değişiklikler yapılmıştır. Önceden belirlenmiş şartlara ek olarak askerlik hizmetini yerine getirmiş olmak şartının eklenmesi, sadece erkeklerin noterlik yapabileceğini düşündürmektedir. Nitekim anılan düzenlemenin 4. maddesinde bu durum “...25 yaşını doldurmuş ve askeri yükümlülüğünü yerine getirmiş olmak,…” şeklinde ifade edilmiştir.31 rumlarının Osmanlı Devleti’ne Girişi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 2003, S. 52, (s. 147-154), s. 152. 25 Tam adı Alexandre Meryem Kouli, hukuk eğitimini Fransa’da yapmıştır. GayrimüslimOsmanlı vatandaşı olan Meryem Kouli, hukuk diplomasını 1870 tarihinde Paris’te almıştır. 26 Ali Haydar Özkent, Avukatın Kitabı, Arkadaş Basımevi, İstanbul 1940, s. 81. 27 Düstur, I. Tertip, C. IV, s. 729. 28 Bozkurt, s. 127; Nevin Ünal Özkorkut, “Savcılık, Avukatlık ve Noterlik Kurumlarının Osmanlı Devleti’ne Girişi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, S. 52, s. 154. 29 Seda Örsten Esirgen, “Osmanlıdan Cumhuriyete Noterlik”, Uluslararası Türk Hukuk Tarihi Kongresi, İstanbul 13-14 Mayıs 2016, s. 86. 30 Örsten Esirgen, s. 60-61. 31 Katib-i Adl Kanun-ı Muvakkati, md. 4: “Aşağıda yazılı nitelik ve şartlara sahip olanlar katib-i adl tayin olunabileceklerdir: İlk olarak Osmanlı diline vakıf Osmanlı olmak, ikinci olarak 25 yaşını doldurmuş ve askeri yükümlülüğünü yerine
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1