Türkiye Barolar Birliği Dergisi 157.Sayı

80 6L\aVL 3aUWLOHU +akkÕnda 8\JXOanan 'HYOHW <aUdÕPÕndan <RkVXn BÕUakPa <aSWÕUÕPÕnÕn aktarmalarına bir engel kalmamıştır. Anayasa’nın 4121 sayılı Yasa ile değiştirilen 68. maddesinin sekizinci fıkrasında, Devletin siyasi partilere yeterli düzeyde ve hakça maddi yardım yapacağı belirtilmiş ve bu yardımın, siyasi partilerin üyelerinden alacakları aidatların ve bağışların tabi olduğu esasların yasa ile düzenlenmesi öngörülmüştür. Siyasi parti üyelerinin ödeyecekleri aidatlar ve bağışlar hakkında yasal düzenleme yapılmasının öngörüldüğü ve yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden maddi yardım alan siyasi partilerin temelli kapatılması gerektiği göz önüne alındığında, anayasakoyucunun siyasi partileri her türlü dış etkilerden uzak tutmayı amaçladığı anlaşılmaktadır. Yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan ayni ve nakdi yardım alan siyasi partilerin, yardım yapan kişi veya kuruluşların etkisine girmesi ve yurt dışından yönlendirilmeleri olanaklıdır. Buna göre, Yasa kuralı ile derneklerin kendi amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla bile olsa, siyasi partilere maddi yardım yapma yolunun açılması, Anayasa’nın 69. maddesine aykırı görülmüştür. Açıklanan nedenlerle, Dernekler Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasının “… ve adı geçen kurumlara maddi yardımda bulunabilirler” biçimindeki bölümünün siyasi partiler yönünden iptali gerekir.” gerekçesi ile anılan fıkrada yer alan “... ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler” ibaresi siyasî partiler yönünden iptal edilmiş, derneklerin siyasi partilere maddi yardımda bulunmalarına imkân tanıyan yasa hükmü Anayasa’ya aykırı bulunmuştur. Bu itibarla siyasi partilerin derneklerden yardım alması yasal olarak engellenmiş iken derneklere yardım yapması ise Anayasaya aykırı görülmemiştir. Anayasa Mahkemesi’nin anılan kararına ilişkin olarak Serdar Özgüldür tarafından yazılan karşı oy gerekçesinde yer alan; “1995 Anayasa değişiklikleriyle, derneklerle siyasi partiler arasındaki “maddi yardım yapma-maddi yardım alma” konusundaki organik ilişki yasağının otomatik olarak kaldırıldığını söyleyebilmek mümkün değildir. Çünkü, aynı Anayasa değişikliğiyle siyasi partilerin gelir ve giderlerinin amaçlarına uygun olması gerektiği kuralı getirilmiş olup; Anayasa’nın 68. maddesi uyarınca çıkartılan 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 3. maddesi de siyasi partilerin amacının ne olduğu, konusundaki çerçeveyi çizmiştir. Buna göre, ‘siyasi partiler … milletvekili ve mahalli idareler seçimleri yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen görüşleri doğrultusunda çalışmaları ve açık propagandaları ile milli iradenin oluşmasını sağlayarak demokratik bir Devlet ve toplum düzeni içinde ülkenin çağdaş medeniyet seviyesine ulaşması amacını güden … kuruluşlardır …’ Yine aynı Kanun’un 61. ve 70. maddelerinde de siyasi partilerin gelirlerinin ve giderlerinin, amaçlarına aykırı olamayacağı açıkça tekrarlanmaktadır. Bir siyasi partinin herhangi bir derneğe yardımda bulunması, yukarıda işaret edilen ‘amaca’ çok açık biçimde aykırı olduğu gibi; Anayasa’nın 68. maddesinin son fıkrasına eklenen kuralla siyasi partilerin ‘gelirlerinin’ Hazine yardımı, üye aidatı ve bağışlarla sınırlandırılması, karşısında, ‘giderleri’ bakımından da benzer bir mantık ve yorum biçiminin egemen olması kaçınılmazdır. Öte yandan, siyasi partilerin gelirleri arasında bulunan bağışlara bile bir limit getirilmesi ve her yıl yeniden değerleme oranı ile saptanacak sınır dışında bağış yapılmasına yasakoyucu tarafından imkân tanınmaması gerçeği gözetildiğinde; ölçüsüz ve sınırsız biçimde bir siyasi partinin bir derneğe yardım yapabilmesine imkân tanıyan düzenlemedeki mantığı ve Anayasa’ya uyarlığı anlayabilmek mümkün değildir. Aynı şekilde, derneğin siyasi partiye maddi yardım yapmasını Anayasa’ya aykırı gören, buna karşın siyasi partinin derneğe maddi yardım yapmasını Anayasa’ya uygun gören bir yorum biçimini telif edemiyorum. Açıkladığım nedenlerle, 5253 sayılı Kanun’un 10. maddesinin birinci fıkrasının derneklerin maddi yardım almasını

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1