81 7BB 'HUJLVL øOKaPL g=7h5. $ULI (PUH 6h0(5 Buradan anlaşılacağı üzere, siyasi partilerin kendi faaliyetlerinden, mensuplarından ya da bağışlardan elde edecekleri gelirler siyasi partilerin faaliyetlerini finanse etme noktasında yeterli görülmemiş, ek bir kaynağa daha ihtiyaç duyulmuştur. Bu ek kaynak Devlet hazinesinden yapılan yardımdır. Siyasi partilere yapılan Devlet yardımlarının lehinde ve aleyhinde birçok görüş bulunmakla birlikte, bugün için bu mali desteğe ülkemiz dahil diğer bazı ülkelerde de yer verildiği görülmektedir.9 Siyasi partilere yapılacak “Devlet yardımı” diğer gelir kalemlerimden farklı olarak anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Bu durumun sebebi, aşağıda da açıklanacağı üzere, Anayasa Mahkemesi’nin geçmiş yıllarda siyasi partilere Devlet hazinesinden mali yardım yapılması ile ilgili kanunlar hakkında iptal kararları vermesidir. Siyasi partilere yapılacak Devlet yardımını düzenleyen Anayasa’nın 68’inci maddesinin sekizinci fıkrası şu şekildedir: “Siyasi partilere, Devlet, yeterli düzeyde ve hakça mali yardım yapar. Partilere yapılacak yardımın, alacakları üye aidatının ve bağışların tabi olduğu esaslar kanunla düzenlenir.” Hukukumuzda siyasi partilere Devlet yardımı yapılması ilk kez, 13.7.1965 tarihli ve 648 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74’üncü maddesi ile mümkün kılınmıştır. Anayasa Mahkemesi, bu maddede değişiklik yapan 16.2.1970 tarihli ve 1219 sayılı Kanun’un iptali istemiyle açılan davada, siyasi partilere Devlet yardımı yapılmasını ilke olarak Anayasa’ya aykırı bulmuştur.10 Anayasa Mahkemesi bu sonuca, 1961 düzenleyen birinci bölümündeki ‘siyasi partilerden’ ibaresinin Anayasa’nın 68. ve 69. maddelerine aykırı olduğu” ve Şevket Apalak tarafından yazılan karşı oy gerekçesinde yer alan; “Mali yapının ayrılığı doğal olarak, maddi yardım ilişkisini de kesecektir. Ayrıca, siyasi partilere yapılan Devlet yardımı, mali ilişkiler de gösterilecek özenin ayrı gerekçesidir. Belirlenen bu durum ve siyasal örgütlenmenin özellikle ve özenle çizilmiş sınırı karşısında, 5253 sayılı Yasa’nın 10. maddesinin birinci fıkrasının reddedilen maddi yardım almayla ilgili bölümündeki ‘siyasi partilerden’ sözcükleri Anayasa’nın 32., 68. ve 69. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir.” yönündeki açıklamalar ile siyasi partilerden derneklere yardım yapılmasının da Anayasaya aykırı olduğu yönünde görüş belirtilmiştir. 9 Siyasi partilere Devlet yardımı yapılmasının lehinde ve aleyhinde ileri sürülen görüşler hakkında detaylı bilgi için bkz. M. Okan Taşar, “Demokrasinin Finansmanı: Siyasi Partilerin Gelir Kaynakları”, SÜHFD, C. 11, S. 3-4, 2003, s. 346-347; Şafak Evran Topuzkanamış, “Siyasi Partilere Devlet Yardımı”, DEÜHFD, C. 14, S. 2, 2012, s. 167-203. 10 AYM., T. 2.2.1971, E. 1970/12, K. 1971/13, R.G.: 9.7.1971/13890, (Erişim: 06.05.2021).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1