90 6L\aVL 3aUWLOHU +akkÕnda 8\JXOanan 'HYOHW <aUdÕPÕndan <RkVXn BÕUakPa <aSWÕUÕPÕnÕn leşmesine rağmen, işlenen fiillerin ağırlığı göz önünde bulundurularak siyasi parti hakkında kapatma kararı yerine Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakma kararının verilmesi hususunda Anayasa Mahkemesi’ne bir takdir hakkı tanınmıştır.23 Doktrinde bu düzenlemenin, siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştırdığı için demokratik ilkeler ile orantılılık ilkesine uygun ve reformist nitelikte olduğu ifade edilmektedir.24 Siyasi partilerin Devlet yardımından yoksun bırakılması yaptırımı, parti kapatma yaptırımına alternatif nitelikte olduğundan, bu tedbire hükmedebilmek için öncelikle siyasi parti hakkında kapatma sebeplerinin gerçekleşmesi ve kapatma sürecinin başlaması gerekmektedir. Siyasi partilerin kapatılması sebepleri ile kapatma usulü Anayasa’nın 69’uncu maddesinde düzenlenmiştir. Siyasi partilerin kapatılması talepleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından kesin olarak karara bağlanır.25 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama 23 Fendoğlu, s. 603. 24 Şeref İba, Siyasi Partiler ve Seçim Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2020, s. 106; Fendoğlu, s. 603; Bununla birlikte doktrinde, Devlet yardımından yoksun bırakma yaptırımının parti kapatma sonucunu doğuran eylemler ile orantılı olmadığını, siyasi partilerin kapatılması sonucunu doğuran eylemlerin çok daha ağır nitelikte olduğunu ifade eden yazarlar da bulunmaktadır. Bkz. Emrah Akyazan, “1982 Anayasası’na Göre Siyasi Partilerin Kapatılması”, TBB Dergisi, s. 65, 260. Yazara göre, parti kapatma sonucunu doğuran eylemler mali bir müeyyide ile önlenemeyecek kadar ağır niteliktedir. 25 Siyasi partilerin mali denetimi Anayasa’nın 69’uncu maddesi, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 21’inci maddesi ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 74’üncü maddesi hükümleri uyarınca Anayasa Mahkemesi tarafından yapılır. Anayasa Mahkemesi bu denetimi yaparken Sayıştay’dan yardım alır. Siyasi partilerin yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden maddi yardım almasının kapatılma sebebi olarak düzenlendiği göz önünde bulundurulduğunda, Anayasa Mahkemesi’nin mali denetim sırasında böyle bir hususu tespit etmesi ihtimalinde, bu sebebe dayanılarak açılacak parti kapatma davasına da kendisi bakmış olacaktır. Böyle bir sonuç hukukun evrensel ilkelerinden biri olan “hiç kimse kendi davasının yargıcı olamaz” kuralının ihlali olarak nitelendirilebilecektir. Nitekim burada, siyasi partinin yabancı devletlerden, uluslararası kuruluşlardan ve Türk uyrukluğunda olmayan gerçek ve tüzel kişilerden maddi yardım aldığını tespit eden merci ile bunu göz önünde bulundurarak parti hakkında kapatma kararı verecek olan merci aynıdır. Bu sebeple bu iki görevi icra eden merciin farklı şekilde belirlenmesi daha isabetli olacaktır. Bu kapsamda, siyasi partilerin sicilinin tutulduğu ve mali denetim raporlarının gönderildiği makamın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1