97 TBB Dergisi 2022 (158) Ramazan ARITÜRK ması halinde sorumlu tutulacağının bilincinde olmasını ifade etmektedir. Buna doktrinde haksızlık bilinci denilmektedir. Kısaca haksızlık bilinci, işlemiş olduğu fiilin haksızlık oluşturduğunun, içinde yaşamış olduğu toplumda geçerli olan kurallar çerçevesinde tasvip edilmeyen onaylanmayan bir davranış olduğunun farkında olunması demektir. İşlediği fiilin haksızlık teşkil ettiğinin farkında olmayı, fiilinin suç teşkil ettiğini bilmek şeklinde anlamamak gerekir. Kişi işlediği fiilin suç teşkil ettiğini bilmeyebilir. İşlediği fiilin hangi kanunun hangi maddesine göre suç oluşturduğunu bilip bilmemesi de önemli değildir. Önemli olan bu fiilin haksızlık teşkil ettiğini, yani toplumda geçerli olan davranış normları karşısında onaylanmayan bir davranış olduğunu bilmektir. Kişinin işlemiş olduğu suçtan dolayı kusurlu sayılabilmesi için algılama yeteneğine sahip olması yeterli değildir, somut olayda davranışlarını hukukun icaplarına yönlendirme yeteneğine de sahip olmalıdır. İrade yeteneği en yalın haliyle davranışlarını hukukun icaplarına göre, yani haksızlık teşkil ettiğini bildiği davranış normlarına uygun davranabilme ve yönlendirebilme yeteneğini ifade etmektedir. Ruhen sağlıklı her insan normal şartlar altında bu yeteneğe sahiptir.48 Görevi kötüye kullanma suçu, kusurluluk bağlamında daha ziyade davranışları hukukun gereklerine göre yönlendirme şeklinde ifade edilebilecek irade yeteneğinden kaynaklanabilir. Örneğin, zorunluluk hali veya kamu görevlisinin cebir ve tehdidin etkisiyle görevin gereklerine aykırı davranmış veya icrai bir davranışta bulunma yükümlülüğünü ihmal etmiş olabilir. Bu gibi hallerde kamu görevlisini kusurlu addetmek mümkün değildir. Suç tipinin ihmali şekli bakımından da somut olayda kamu görevlisinin kendisinden beklenen doğrultuda davranabilip davranamadığı da kusurluluk yargısında ele alınmalıdır.49 D) Suçun Özel Görünüş Biçimleri 1. İştirak Suça iştirak, yeni TCK’nın 37. ve devamı maddelerinde faillik ve şeriklik ayrımıyla düzenlenmiştir. Suçun kanuni tarifindeki fiili işleyen kişi fail olarak tanımlanmıştır. Suçun kanuni tarifindeki fiili bir48 Artuk, M. Emin/Gökcen Ahmet/Alşahin, M. Emin/Çakır, Kerim. Ceza Hukuku Genel Hükümler, 15. Basım, Ankara, 2021, s. 571-575. 49 Üzülmez, s. 210.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1