105 TBB Dergisi 2022 (158) Emin HÜSEYİNOĞLU Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, kişilerin yasak olan eylemleri önceden bilmelerini sağlama düşüncesine dayanır. Bu şekilde kişi, hareketlerini düzenlemek imkânı bulabilir ve bu sayede işlemiş olduğu eylemden dolayı sorumlu tutulabilir.2 Suçta ve cezada kanunilik ilkesi o denli önemlidir ki, Anayasa’nın 15. maddesine göre, temel hak ve özgürlüklerin durdurulduğu savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde bile kanunilik ilkesine aykırı düzenlemeler yapılması mümkün değildir.3 Hukuk devletinin unsurlarından biri olan suçta ve cezada kanunilik ilkesi, modern hukukta, sadece ceza kanununa özgü bir ilke olmayıp, modern kamu hukukunun bir ilkesini oluşturmaktadır.4 Suçta ve cezada kanunilik ilkesinin; “suç ve cezanın sadece kanunla konulması”, “belirlilik”, “kıyas yasağı” ve “aleyhe kanunun geçmişe uygulanma yasağı” şeklinde alt ilkeleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, bu alt ilkelerden yola çıkılarak suçta ve cezada kanunilik ilkesinin disiplin hukukunda geçerli olup olmadığı üzerinde durulmaktadır. I. SUÇ VE CEZANIN SADECE KANUNLA KONULMASI Suç ve cezanın sadece kanunla konulması, idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamamasını ifade eder. Örneğin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik, genel emir veya yönerge ile suç ve ceza konulamaz. Adli suç ve cezaların mutlaka kanunla konulması gerektiği konusunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Anayasa’nın 38/3. maddesine uygun olarak düzenlenen TCK’nın 2/2. maddesine göre, “İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz.” Anayasa’nın 38. maddesinin disiplin hukukunda uygulanıp uygulanmayacağı ise doktrinde tartışmalıdır. Birinci görüşe göre, Anayasa’nın 38. maddesi disiplin suçları bakımından geçerli değildir.5 Bu görüşü savunan Gözler/Kaplan’a göre, “Disiplin hukukunda ‘kanunsuz suç olmaz’ ilkesi geçerli değildir. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Bir 2 Sulhi Dönmezer/Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt 1, 14. Bası, Der Yayınları, İstanbul 2016, s.21. 3 Koca/Üzülmez, s.54. 4 Dönmezer/Erman, s.26. 5 Celal Işıklar, Teoride ve Uygulamada Kamu Disiplin Yaptırımları, Adalet Yayınevi, Ankara 2019, s.384; Kemal Gözler/Gürsel Kaplan, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, Bursa 2014, s.661.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1