133 TBB Dergisi 2022 (158) Ahmet Talha TETİK siz olarak belediyeye terk etme zorunluluğu getirilmişti.36 Arazi sahiplerinin öncelikle harita yaptırıp belediyeye vermesi gerektiği daha sonra belediye tarafından mahalle teşkiline mahzur görülmezse harita üzerinde sokaklar, karakol ve okul yerlerinin çizileceği hükme bağlanmıştı. Günümüzdeki parselasyon planına benzetilebilecek söz konusu haritanın daha sonra Bab-ı Aliye sunulup; Şura-yı Devlet tarafından da incelenmesi öngörülmüştü. Bu şekilde boş arazilerin imara açılması padişahın iznine tabi kılınmıştı.37 İmara açılan sahadaki maliklerin, lağım yaptırarak yol ve kaldırım masraflarına da katılımı öngörülmüştü (m. 16). 1882 tarihli Ebniye Kanunu’nun 18. maddesi38 konumuz açısından ayrı bir önem arz etmektedir. Zira söz konusu hükümde Kadıköy, Çamlıca ve Boğaziçi bölgesi ile sınırlı olmak üzere bağ ve bahçelerin bir dönümden az olmamak şartıyla ifraz edilerek üzerlerine köşk inşa edilmesine belirli şartlar dahilinde izin verilmiştir. Bunun için öncelikle bu bölgelerde bağ ve bahçelerini ifraz ederek üzerinde inşaat yapmak isteyenlerin, Şehremaneti Hendesehanesine başvurarak ifraz edilecek yerin iki nüsha haritasını çizdirmeleri şart koşulmuştur. Daha sonra gerekli harcın ödenmesi ve haritanın Şehremaneti Meclisi tarafından onaylanması öngörülmüştür. Onayın ardından ise ruhsat verilerek söz konusu haritanın Hendesehanede saklanması hükme bağlanmıştır. Söz konusu bölgeler dışındaki yerlerde ise ifraza ilişkin özel bir şart düzenlenmemiş olsa da harita onayı sırasında Dahiliye Nezaretinin uygun görüşünün arandığı ifade edilmektedir.39 2. Cumhuriyet Dönemi Kurtuluş Savaşının ardından Türkiye’nin en önemli kent planlaması sorunları, Başkent Ankara’nın kurulması ve savaş sırasında ya36 Türk/Ünal, s. 113. 37 Uluengin/Turan, s. 363. 38 “Kadıköy ve Çamlıca ve Boğaziçi taraflarında bağ ve bahçelerden birer dönümden dûn olmamak üzere bittefrik üzerlerine köşk inşası şeraiti âtiyyeye tevfikat caiz olacaktır. Şöyle ki bağ ve bahçalerin sahipleri Şehremaneti Hendesehanesine müracaatla ifraz edeceği yerlerin hudut ve zıraını mübeyyin iki kıta haritasını tersim ettirerek harcını teslim ettikleri ve mezkûr harita hendesehaneyle şehremaneti meclisinden tasdik olunduktan sonra icrai muamelesine ruhsat verilerek hendesehanede hıfz olunacaktır”. 39 Özcan, s. 18.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1