13 TBB Dergisi 2022 (158) Semih Batur KAYA plüralizm cilasını korumuşlar ve 20. yüzyılın totaliter rejimlerinin ve askeri diktatörlerin pratiklerinden kaçınmışlardı. Geçtiğimiz yılda ise, otoriter rejimlerin, Soğuk Savaş sonrası dünyada varlıklarını sürdürmelerine ve refah düzeylerini yükseltmelerine imkan vermiş olan demokrasi-benzeri kamuflajı terk etmeye başladıklarının işaretleri görülmüştür”.23 Burada önemli bir saptama olarak Türkiye “modern otoriterizm” kapsamında ele alınmış olmasıdır. Rapora göre modern otoriter stratejinin temel hedefi siyasal çoğulculuğu güçlendiren kurumların zapt edilmesidir. Hedef, yalnızca yasama ve yürütme organlarının değil, aynı zamanda medyaya, yargı organına, sivil topluma, ekonomiye ve güvenlik güçlerine hâkim olmaktır. Otoriter liderler kendi lehlerine seçim sonuçlarını sağlamayı halen zorunlu görmektedirler. Bu bağlamda bilgi akışını kontrol etmeye, sivil toplumu marjinalleştirmeye ve yargıyı etkin denetimleri altına almaya eşit derecede, hatta daha çok önem vermektedirler.24 Peki, tüm bu veriler ışığında Türkiye’nin günümüzdeki siyasal rejiminin görünüm biçimi nedir? İşte bu bağlamda raporun da ortaya koyduğu üzere modern otoriterizm kavramı kilit bir noktadadır. Buna göre, Levitsky ve Way’ın da ortaya koyduğu gibi, biçimsel demokratik kurumlar vardır ve iktidara gelmek için başlıca araçtır; ancak iktidar sahipleri bu rejimde devleti kötüye kullanabilmekte ve muhalifleri karşısında önemli avantajlar elde edebilmektedir. Bu rejimler, muhalefet partilerinin iktidar yarışında demokratik kurumları ciddi ölçüde kullanmaları bakımından yarışmacı olmakla beraber demokratik değildirler; zira yarışma alanı iktidar sahipleri lehine aşırı oranda eşitsizdir. Yarışma vardır burada; ancak adil değildir. Şüphesiz buradaki durum tam otoriter rejimlerdeki gibi de değildir; çünkü iktidar sahipleri bu rejimlerde rahatlarını bozmak zorunda kalırlar ve bu yarışta ter dökerler. Buradaki eşitsiz oyun alanının üç yönü söz konusudur: özellikle önem taşıyan kaynaklara, medyaya ve hukuka erişim. İktidar sahipleri muhalefetin yarışma direncini kırmak için kaynak eşitsizliklerini orta23 Freedom House, “Freedom in the World 2015: Discarding democracy: Return to the Iron Fist”, www.freedomhouse.org/report/freedom-world/freedomworld-2015, s. 1-2-5-13-26. 24 Freedom House, “Freedom in the World 2014: The Democratic Leadership Gap”, www.freedomhouse.org/report/freedom-world/freedom-world-2014, s. 3-14.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1