224 Dijital Çağda Yeni Bir Hukukî Kişilik Arayışı: Yapay Zekâ Yapay zekâ ve robotik teknoloji temelli varlıklara kişilik hakkı tanınmasını reddeden yaklaşımın gerekçeleri genel olarak; insan bütün varlıklar üzerinde egemen üstün bir varlık olduğundan insan dışındaki varlıklara kişilik hakkı tanınamayacağı, kişilik elde edilebilmesi için haklara ve borçlara ehil olabilme yeteneğinin bulunması gerektiği, kişilik tanınmasının insanlığın geleceği için olumsuz bir karar olacağı, yapay zekânın hukukî sorumluluğunun belirlenmesi ve hukukî işlem yapabilmesi için yasal kişilik kazanmasının zorunlu olmadığı zira yapay zekânın kişilik statüsü kazanmadan başka yöntemlerle de işlevlerini yerine getirebileceği, bu tür akıllı makinelerin kişilik kazanmak için gerekli koşulları henüz karşılayamadığı gibi hususlara dayanmaktadır.23 Hukukî kişiliği reddeden görüş; insanı bütün varlıklar üzerinde egemen üstün bir varlık olarak kabul etmesine bağlı olarak, yapay zekânın eşya hukukunun konusunu oluşturduğunu veya insanla yapay zekâ arasında kölelik benzeri bir ilişki bulunduğunu ileri sürerek hukukî ilişkilerin ve sorumluluğun bu çerçevede belirlenmesi gerektiğini savunmaktadır.24 Biyolojik olmayan zekâya hukukî kişilik tanınmasını kabul eden yaklaşım ise kişiliği, ahlaki ya da felsefi anlamıyla değil, şekli ve hukuki boyutuyla ele almaktadır. Buna bağlı olarak anılan görüş, yapay zekâya özgü bir kişilik tesis edilebileceğini benimsemekte ve kişiliğin belirlenmesine yönelik çeşitli çözüm önerileri ileri sürmektedir. Bunlar arasında, tüzel kişilik benzeri bir yapı kurulması, elektronik kişilik modelinin tanınması, insan olmayan kişi kavramının geliştirilmesi, sınırlı amaçlı kişilik veya yarı kişilik modellerinin benimsenmesi gibi öneriler yer almaktadır.25 Review, 2010, 6(1), s. 6 vd; ASARO Peter; Robots and responsibility from a legal perspective, 2007, http://www.peterasaro.org/writing SET:14.8.2020; Pagallo, (Legal Personhood), s. 1 vd.; Chopra/White, Autonomous Artificial Agents, s. 157; Emre Bayamlıoğlu, Akıllı Yazılımlar ve Hukuki Statüsü: Yapay Zekâ ve Kişilik Üzerine Bir Deneme”, Uğur Alacakaptan’a Armağan Cilt - 2, 1. B., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008, s. 138. 23 Pagallo, (Legal Personhood), s. 7 vd; Hildebrandt, s. 18; Peter Asaro, Robots and responsibility from a legal perspective; 2007, http://www.peterasaro.org/writing; SET:14.8.2020; Bayamlıoğlu, s. 138; Hallevy, s. 6 vd. 24 Solum, s. 1284; Bak, Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Sorumluluk, s. 218; Seda Kara Kılıçarslan, Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar, YBHD, Yıl 4, Sayı 2019/2, s. 378. 25 Lawrence B. Solum, Legal personhood for artificial intelligence. North Carolina
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1