225 TBB Dergisi 2022 (158) Erdem DOĞAN Liberal, eşitlikçi kişilik yaklaşımını benimseyen görüş, bir varlık kişilik kazanmak için yeterli özelliklere sahipse, o varlığın kişi olarak kabul edilmesi gerektiğini ileri sürmekte ve biyolojik olmayan varlıklara kişilik verilmesinin, geçmişteki kölelik düzeni nedeniyle insan ırkı üzerindeki olumsuz algıyı kıracağını savunmaktadır. Buna ek olarak anılan görüş, giderek daha teknolojik hale gelen çağımızda sosyal ilişkiler ve insanlığın rolü bakımından dünyanın daha eşit ve barışçıl bir şekle dönüşeceğini savunmaktadır.26 Bu görüş, sadece ait oldukları tür nedeniyle insan olmayan varlıklara farklı değer atfettikleri iddiasıyla kişilik tanınmasını reddeden yaklaşımı, biyolojik canlılar için özel bir statünün şovenist bir şekilde korunması, yani türcülük27 yapmakla suçlamaktadır.28 Sonuç olarak, yeni nesil yapay zekânın sahip olduğu kendine özgü teknik ve bilişsel özellikler ile insan benzeri yetenekleri nedeniyle yakın gelecekte toplumsal yaşamın bir parçası olacağı öngörülmektedir. Toplumsal yaşam ve ilişkilerin öznesi haline gelecek, yapay veya biLaw Review 70(4), s. 1284; Zımmerman, Evan J.: Machine Minds: Frontiers In Legal Personhood, Zimmerman, Evan, Machine Minds: Frontiers in Legal Personhood, February 12, 2015, s. 41. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2563965. SET.3.9.2020. Asaro, Robots and responsibility from a legal perspective, 2007, http://www. peterasaro.org/writing; Bayamlıoğlu, s. 138; Kılıçarslan, s. 377 vd. Murat Volkan Dülger, Yapay Zekalı Varlıkların Hukuk Dünyasına Yansıması: Bu Varlıkların Hukuki Statüleri Nasıl Belirlenmeli? Terazi Hukuk Dergisi, C. 13, S. 142, Haziran 2018, s. 85. 26 Chopra/White, Autonomous Artificial Agents, s. 186; David Calverley, Imagining a non-biological machine as a legal person, Springer-Verlag London Limited 2007, published online: 13 March 2007, Springer-Verlag London Limited 2007, AI & Soc (2008) 22: s. 523. status.irational.org/legal_person_machine.pdf. Gunther Teubner, Rights of Non-humans? Electronic Agents and Animals as New Actors in Politics and Law, Journal of Law and Society, Vol. 33, 2006, s. 6. 27 Canlı varlıklara yalnızca ait oldukları tür nedeniyle farklı değer atfedilmesi anlamına gelen türcülük, dar ve geniş olmak üzere iki farklı anlama sahiptir. Dar anlamda türcülük, insanların hayvanlardan daha önemli varlıklar olduğunu savunan görüşü ifade etmektedir. Geniş anlamda türcülük ise bazı varlıkları ahlaksal açıdan daha önemli varlıklar olarak görmek için, mensup oldukları türün başlı başına yeterli bir neden oluşturduğunu savunan görüştür. Bu anlamda insanların ahlaksal açıdan özel bir öneme sahip olduklarının kanıtı olarak; akıl yürütme, kendi varlığının farkında olma, adalet duygusuna sahip olma ile dil ve özerklik gibi yetilerinin bulunması örnek olarak gösterilmektedir. Peter Singer, Hayvan Özgürleşmesinin 30. Yılı, New York Review of Books, cilt 50, sayı 8, 15.5.2003, (Çev. Hayrullah Doğan), https://www.birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi195-temmuz-2005/2379/hayvan-ozgurlesmesinin-30-yili/5909.SET:11.8.2020. 28 Samir Chopra/Laurence F. White, Artificial Agents: Personhood in Law and Philosophy, 2015, https://www.researchgate.net. SET.17.9.2020.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1