318 Ticaret-i Bahriye Kanunnâme-i Hümayûn Hükümlerinde Yolculara İlişkin Düzenlemeler Giriş Ulaşım ve taşımacılık, bütün toplumların ticari, askeri ve toplum ihtiyaçlarının temininde her zaman önemli bir yer tutmuştur. İlkel toplumlar su üzerinde ulaşımı sağlamak amacıyla, bağlanmış saz demetlerinin üzerine oturma, şişirilmiş keçi tulumlarının üzerine binme gibi yöntemler geliştirmişlerdir.1 Daha fazla insan taşınması ve daha uzak mesafeleri aşabilme isteği ile sallar yapılmış, bunu izleyen süreçte ise kayıklar kullanılmaya başlanmıştır. Hızlı ve tek seferde daha fazla miktar taşıma kapasitesi sağlaması, denizyolu taşımacılığını öne çıkaran özelliklerden olmuştur. Ancak güvenli bulunmaması, seferlerin hava koşullarına göre zamanlamasının değişmesi ve konfor şartlarının gelişmemiş olması gibi sebepler, deniz taşımacılığının karayolu taşımacılığı kadar etkin kullanılamamasını da beraberinde getirmiştir. Zaman içerisinde geniş kapasiteli ve hızlı gemilerin yapılmasıyla birlikte daha çok tercih edilir bir yönteme dönüşmüştür. Taşımacılıkta denizlerin yanı sıra akarsu ve göller de önemli bir rol oynamıştır. Özellikle açık denizlerdeki korsan faaliyetlerine maruz kalmaması ve hava muhalefetinden kaynaklı olumsuzlukların denizlerdeki kadar yıkıcı olmaması, taşımacılık açısından gölleri daha emniyetli kılmıştır. Akarsuların taşımacılıkta kullanılabilmesi için ise coğrafi açıdan elverişliliği aranmıştır. Bölgesel yağışların debiye etkisi kimi zaman çeşitli kazalara ya da ulaşımın tamamen durmasına sebep olurken kimi zaman da ulaşımı hızlandırıcı etki sağlamıştır. Denizlerde, göllerde ve akarsularda sadece mal ve eşya taşımacılığı yapılmamıştır. Bu ulaşım kanalları aynı zamanda insan taşımacılığında da önemli bir görev üstlenmiştir. Yolcuların can ve mal güvenliği sağlanmaya çalışılarak kayıpların azaltılması amaçlanmış ve ortaya çıkan zararın tazmini yoluna gidilmiştir. Bununla beraber çeşitli durumlarda taşıyanı sorumluluktan kurtaran esaslara da yer verilmiştir. Zamanla gelişen teknolojinin bir getirisi olarak artan gemi kapasiteleri ve yolcu taşımacılığına münhasır gemilerle bu işin yapılmaya başlanması, daha kapsamlı ve yeknesak düzenlemeleri de gerekli kılmıştır. 1 Mustafa Gürbüz Beydiz, Osmanlı Gemi Tasvirleri, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul 2013, s. 11.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1