328 Ticaret-i Bahriye Kanunnâme-i Hümayûn Hükümlerinde Yolculara İlişkin Düzenlemeler Yolcunun sözleşmenin feshi talebine ilişkin hüküm ise 140. maddede düzenlenmiştir.52 Buna göre yolcu seferin başlamasından önce kontratosunun feshi talebinde bulunduğunu beyan etmişse ya da bunu beyan etmeyip de vefat, hastalık yahut şahsına ait diğer bir geçerli özrün ortaya çıkmasıyla gemiye gelemediği bildirilmişse, navlun bedelinin yeniden belirlenmesi gerekir.53 Ancak bu hususlar yolculuk sırasında meydana gelirse, yolcu navlun bedelinin tamamını ifaya borçludur. Mücbir sebepten kaynaklı bir engelin ortaya çıkması halinde hareket öncesinde taşıma sözleşmesi feshedilirse, vapur sahibi veya acente, feshi gerçekleştiren yolcu yerine başka bir yolcuyu almaya hak kazanır. Bu durumda navlunun yarısının ifası yeterli kabul edilmiştir. Ancak yolculuk sırasında sözleşme feshedilirse ilgili yolcuya ayrılan kısım başkasına tahsis edilemeyeceği için navlunun tamamının ödenmesi gerekir.54 Yolcunun kontratosu gereğince beraberinde eşya götürebilmesi bir hak olarak, bu eşya için belirlenen durumlar dahilinde navlun ödemesi ise bir yükümlülük olarak 146. maddede düzenlenmiştir.55 Yolcunun yanında taşıdığı eşya bagaj olarak tanımlanmakla birlikte56, Kanun’da bagaj kavramı kullanılmamıştır. İlgili hükümde yolcunun ihtiyacı kadar olan eşyayı taşıyabileceği ve bunun ücret gerektirmeyeceği düzenlenmiştir.57 Fakat aksine yapılan bir sözleşme varsa veya yolcunun yanında bulunan bagajı vapurun tarifesinde gösterilen miktardan fazla ise navlun ödenmesi gerekecektir.58 Ayrıca her durumda bagajın yolcunun sefer esnasındaki ihtiyacından fazla olmaması şartı aranmıştır.59 52 Madde 140: Yolcu seferin bida`ından evvel kontratosunun feshi muradında bulunduğunu beyan ettiği yahut bunu beyan etmeyip de vefatı veya hastalığı cihetle yahut şahsına ait diğer bir özrü meşru’ zuhuruyla sefineye gelmediği tebeyyün eylediği halde bedel-i navlun yalnız nısfını tediyeye mecbur olur ve eğer bu hususlar esnay-ı râhda vaki’ olur ise navl bedelini tamamıyla ifaya borçludur, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 503. 53 Nusret Hilmi, s. 131. 54 Kostaki Vayani, s. 270-271; Mişon Efendi, Hukuk-ı Ticariye-i Bahriye, Kanaat Matbaası, İstanbul 1330/1914, s. 139. 55 Madde 146: Yolcunun kontratosu mucibince beraberce gemide götürmeye me’zun olduğu eşya için navlun vermeye mecbur değildir. Meğer ki bunun için navlun i’tâsı hakkında başkaca bir mukavele ola, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 504-505. 56 Dönem kaynaklarında bagaj kelimesi seyahat veya harb eşyası olarak yer almaktadır, Kostaki Vayani, s. 276; Mehmed Bahâeddin Toven, Yeni Türkçe Lugat, Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, İstanbul 1346/ 1927, s. 141. 57 Kostaki Vayani, s. 276. 58 Kostaki Vayani, s. 276. 59 Nusret Hilmi, s. 135.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1