329 TBB Dergisi 2022 (158) Merve ALTINBAŞ Bu kapsamda yolcunun birkaç çuval kahve ve pirinç, üç fıçı yağ ve pekmez ya da iki yüz binden fazla mecidiye veya metelik gibi madeni parayı yanında taşıması, örf ve adete göre bagajdan sayılmamış ve ecr-i misil uyarınca ek navlun ödenmesi gerekli görülmüştür.60 Gemiye alınmış tüm yolcuların, geminin güvenliğine ilişkin kaptan tarafından verilen emir ve talimatlara uyması gereklidir.61 Geminin bağlı olduğu kumpanyanın müdürü dahi bu emir ve talimatları dikkate almak ve uygulamakla mükelleftir.62 Seferi yöneten kişi kaptandır. Böylece olası bir itaatsizliğin doğuracağı sonuçların engellenmesi amaçlanmış, gemide ortaya çıkabilecek zarar ve kayıpların önüne geçilmeye çalışılmıştır. Buna ek olarak yolcunun yolculuk esnasında ihtiyaç duyacak kadar yiyecek taşıma yükümlülüğü de Kanun’da yer alan diğer bir düzenlemedir. 2. Taşıyana İlişkin Haklar ve Yükümlülükler Kanun, yolcu taşıma sözleşmesinde taşıyan sıfatına sahip kişileri doğrudan saymamıştır. Gemi sahibi, donatan ve ortaklar gemi taşıma sözleşmelerinde ilgili şahıslar olarak nitelendirilmekle birlikte63 yolcu taşıma sözleşmelerinin sorumluluk hükümlerinde kumpanyalar da eklenmiştir.64 Her ne kadar seferi yönetme ve sorumluluk alma yetkisi kaptanda olsa da kaptan tacir değildir; geminin sevk ve idaresi için yaptığı tüm işlemlerde taşıyan ad ve hesabına ya memur ya da vekil sıfatıyla işlem yapar.65 Taşıma sözleşmesinde taşıyan, gemiyi hizmete hazır tutmakla yükümlüdür.66 Bu yükümlülük, Kanun’da dolaylı olarak zikredilmiş ve sefere hazır olduğunun ispatlanamaması halinde mürur tezkeresi verilmeyeceği belirtilmiştir.67 60 Kostaki Vayani, s. 276. 61 Madde 136: Derûn-u sefineye kabul olunmuş olan yolcu, sefinenin umûru zabıtasına dair kapudanı canibinden vâki’ olan emir ve tembihlere tabi’ olmak lazımedendir, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 502-503. 62 Kostaki Vayani, s. 267. 63 Mekki Hikmet, s. 18. 64 Bkz. Madde 142, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 503. 65 Mekki Hikmet, s. 108. 66 Mekki Hikmet, s. 116. 67 Madde 40: Sefinenin seyr-ü seferine lazım olan mühimmatın hazır olup olmadığı ve seyr-ü sefer edebilecek halde bulunup bulunmadığı bilinmek için tahmilinden
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1