331 TBB Dergisi 2022 (158) Merve ALTINBAŞ yolculara ilişkin kısımda yer almamıştır. Kaptan, gemi sahibi ve kaptanın memuriyetinde olan kişiler açısından Kanun’un diğer kısımlarında düzenlenen sorumluluk hükümleri yol gösterici olmuştur. Seferin yönetimi ve sıhhatinden doğan sorumluluk, doğrudan kaptana yüklenmiştir.73 35. maddedeki hükme göre zararın kaptana yüklenebilmesi için kaptanın kusuru aranmıştır. Kaptanın yaptığı eylem ve işlemlerden dolayı gemi sahibinin sorumluluğu ise ayrıca belirtilmiştir.74 Gemi kirası, tamiri, sigorta gibi işlemler, vekil sıfatıyla kaptanın görevi kapsamındaki işlemlerden sayılmış; görev kapsamını aşan ve başkalarını zarara uğratan işlemlerde ise ortaya çıkan zararda bizzat kaptanın sorumluluğunun yanı sıra, gemi sahibinin de hukuken sorumlu olacağı Kanun’da yer bulmuştur.75 Mücbir sebep ise kaptanın sorumluluğunu kaldıran durum olarak 45. maddede belirtilmiştir.76 Yolculara ilişkin kısımda düzenlenen sorumluluk hükümlerine bakıldığında, taşıyanın sorumluluğu yolculuk süresinin uzaması ve yolculuğun tamamlanamaması durumları olmak üzere iki ana başlık olarak ele alınabilir. 1. Yolculuk Süresinin Uzaması Yolculuk süresinin uzamasını gerektiren haller, geminin bir kazaya uğraması veya tamir gerektiren bir arızanın ortaya çıkması olarak 73 Madde 35: Bir sefine veya sair her nev’i teknenin süvarisi olup kumandası uhdesine havale olunan her bir kapudan veya reis, esnayı memuriyetinde eylediği hataların en hafiflerinden dolayı dahi mesul ve zarar ve ziyanının tazminine mecbur olacaktır, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 477. 74 Madde 30: Her bir sefine sahibi kapudanının hareket ve muamelatından hukukça mes’uldür. Yani kapudanın hareket ve muamelatından neş’et eden zarar ve ziyanların tazminine ve sefineye ve seyr-ü sefere dair ettiği mukavelat ve taahhüdatın ifasına mecburdur. Lakin eğer işbu taahhüdat kendisinin emr-i mahsusuyla vaki’ olmamış ise sahibi sefine, geminin ve navlunun terkiyle ol taahhüdattan herhalde halas olabilir. Ancak sefinenin kapudanı müstakilen ol sefinenin sahibi olduğu takdirce ber-minval muharrer gemi ve navlunun terkiyle aslen kurtulamayacağı gibi hissedaran saire ile müştereken, ol sefinenin sahibi olduğu takdirce dahi sefineye seyr-ü sefere dair akdettiği mukavelat ve taahhüdatından dolayı yalnız kendi hissesine isabet edecek miktara kadar şahsen mes’ul olur, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 476. 75 Kostaki Vayani, s. 115-116. 76 Madde 45: Kapudan bir sebeb-i mücbirin mâni olduğunu ispat etmedikçe mesuliyetten halas olamaz, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 480.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1