333 TBB Dergisi 2022 (158) Merve ALTINBAŞ mecburdur. Bu durumda yolcular, kaptan ve gemideki diğer memurları söz konusu ihtiyaçlarının teminine mecbur tutamaz.81 Ancak önceden bilinmeyen veya öngörülemeyen bir durum ya da seferin uzaması gibi zaruri bir durum ortaya çıkması halinde kaptan yolcuların yiyecek tedarikine mecburdur. Kanun’un gönderme yaptığı 64. maddede ise geminin kumanyasının dökülmesi durumu düzenlenmiştir. Buna göre kumanya dışında haricen yiyeceği olanların yiyeceklerini ortaya koymaları ve kaptanın da buna karşılık gelen bedeli vermesi şart edilmiştir. İşbu madde hükmüne kıyasla yolcu, kendi nafakasının fazlasını gemiye bırakmaya mecbur olduğu gibi kaptan da uygun bir bedel ile gerekli miktarı yolcuya nafaka olarak vermeye mecburdur. Bu mecburiyet esasen Mecelle’nin 22. maddesinin bir uygulaması niteliğindedir.82 Yolculara ilişkin bölümün son maddesinde ise kaptanın rota dışında hareket etmesini gerektiren durumlar sayılmış ve bu sayılan durumlar dışında rotadan çıkması neticesinde doğacak sorumluluğu düzenlenmiştir.83 Bu hükme göre yolcunun isteği veya kendi menfaati doğrultusunda kaptanın sefer esnasında şart olunmamış bir limana girmeye veya girilen limanda gereğinden fazla süre beklemeye mecburiyeti yoktur. Çünkü geminin sefer sırasında uğrayacağı yerler ve rotası bellidir. Yolcuların tamamı ittifakla karar vermiş olsa bile kaptan, bu rota dışında ilerlemeye ve başka duraklarda durmaya mecbur bırakılamaz.84 Mücbir sebep dışında bir sebeple kaptanın bu türlü bir taleple bağlılığı yoktur. Çünkü kaptan, yolcuların ve gemide taşınan mal ve eşyaların sorumluluğunu taşır ve söz konusu rota dışında ortaya çıkacak bir zararda gerek yolcuların gerekse eşyaların zararından sorumlu olacaktır.85 Mücbir sebebin ortaya çıkması halinde ise kaptanın mümkün olan ilk limana giriş yapması gerekir. Bu durumda kaptanın sorumluluğu tersine dönmüş; yolcuyu taşraya çıkarmaya yetkili ve görevli sayılmıştır. 81 Kostaki Vayani, s. 275. 82 Nusret Hilmi, s. 135; Hocaeminefendizâde Ali Haydar Efendi, C. 1, s. 81. 83 Madde 150: Yolcunun talebine yahud menafi’ zâtiyesine mebni kapudanın esnâyı seferde meşrût olmayan bir limana girmeye veya ziyade müddet beklemeye mecburiyeti yoktur. Fakat illet-i sâriyeye düçâr olmuş olan yolcuyu en evvel yanaşması mümkün ve meskûn olan limana duhulü ile taşraya ihraca me`zun ve muktedirdir, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 505. 84 Nusret Hilmi, s. 137. 85 Kostaki Vayani, s. 280-281.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1