336 Ticaret-i Bahriye Kanunnâme-i Hümayûn Hükümlerinde Yolculara İlişkin Düzenlemeler hükümlerde yer alan bu maddeye göre zorunlulukların kendi ölçüleri içerisinde değerlendirilmesi esastır.94 3. Yolcunun Eşyasının Korunması ve Uğradığı Zarar Açısından Taşıyanın Sorumluluğu Yolcunun eşyasına ilişkin navlun sözleşmelerindeki hükümlere yapılan atıflar dışında iki maddede konunun ele alındığı görülmektedir. 147. maddede eşyanın teslimi ve bu kapsamda tarafların yükümlülük ve sorumlulukları; 148. maddede ise sefer esnasında hayatını kaybeden kişinin eşyalarının muhafazası ve ilgililere teslimi düzenlenmiştir. Yolcunun beraberinde götürdüğü eşya açısından bagaj ifadesine yer vermeyen Kanun’un 147. maddesinde bu eşyalar açısından yolcuyu yükleten sayılmıştır.95 Böylece Kanun’un yükletene ilişkin hak ve yükümlülüklerin düzenlediği diğer maddelerin uygulanacağı anlaşılmaktadır.96 Bundan dolayı yolcu eşyayı kaptana teslim ettiği zaman, kaptan da teslim aldığını gösterir bir makbuz senedini yolcuya vermeye mecburdur. Gemide kaptan dışında kamarot ya da yazıcı gibi memurların bu işle görevlendirilebileceği belirtilmiştir.97 Fakat yolcu, şahsi eşyasını kaptana veya teslim almaya yetkili olan kişiye teslim etmeyip de kendi yanında alıkoyduğu takdirde; zayi ve telefinden veya hasara uğramasından dolayı kaptandan hiçbir zarar ve ziyan tazmini talebinde bulunamaz. Muhafazası için kaptan veya ilgili memurlara 94 Nusret Hilmi, s. 133; Hocaeminefendizâde Ali Haydar Efendi, C. 1, s. 81-82. 95 Madde 147: Yolcu gemide beraber götürdüğü eşya hakkında muhammil nazarıyla bakılır. Binâberin ol eşyayı kapudana teslim ettiğinde kapudan ahzını meş’ur ona bir makbuz senedi i’tâsına mecbur ve işbu kanunnamede muhammiller hakkında beyan olunan mevâdın hâvi olduğu hukuk ve mecburiyet ol yolcu ve eşya hakkında dahi cari olur. Fakat eşya-yı mezkûreyi kapudana veya kendisi için teslime memur olan diğer kimesneye teslim etmeyip de kendi nezdinde alıkoyduğu taktirde zâyi’ ve telefinden veya hasârdîde olmasından dolayı kapudandan hiçbir zarar ve ziyan tazmini iddiasına hakkı olmaz. Meğer işbu telef ve hasar kapudanın veya taifesinin sebebiyet ve hatalarından nâşi vâki’ olmuş ola, Düstur, Birinci Tertip, C. 1, s. 505. 96 Yükletenin hak ve yükümlülüklerine ilişkin maddeler Ticaret-i Bahriye Kanunnâme Humâyûnu’nda dağınık olarak yer almaktadır (m. 40, 44, 49, 72, 96, 97, 99, 102, 104, 112, 113, 114, 115, 116, 118, 122, 127, 130, 133, 134, 147, 197, 267, 281). Altıncı ve yedinci fasıl hükümlerinin bu hususta uygulanması gerektiği yönünde ayrıca bkz. Nusret Hilmi, s. 136. 97 Kostaki Vayani, s. 277-278.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1