354 Çalışma Koşullarında Değişiklik Diğer taraftan işletmenin ekonomik riski işverene aittir. Bu nedenle işveren işletme riskini onayı olmadan işçiye yükleyemez.47 İşveren ekonomik güçlük içinde olduğunu ileri sürerek işçi ücretinde indirime gidemez.48 Ekonomik güçlükler nedenine dayanarak yapılacak değişiklik tekliflerinde de geçerli neden oluşturmaz.49 İş ilişkisinin esas unsurları olan iş görme ve ücret edimlerini değiştiren, iş ilişkisinde düzen ve denge unsuruna müdahale oluşturan kayıtların da MK. m. 2’ye aykırı olduğunun kabulü gerekir.50 Yargıtay bir kararında, “Ücretteki düşme ise bu değişikliğin iş görme ediminin niteliğinde meydana gelen değişikliğin doğal sonucu olup, davacı işçi tarafından verilen değişiklik yetkisinin bu değişikliğin doğal sonucu olan ücretin indirilmesini de kapsadığı açıktır” ifadesine yer vermiştir.51 İşçinin iş görme ve ücret edimlerini değiştirmek isteyen işverenin İş K. m. 22’ye göre hareket etmesi gerekir. Yine işçinin performans değerlendirmesinde düşük puan alması nedenine dayanılarak ücrette indirim yapılması esaslı değişiklik olduğu için 22. maddesinde düzenlenen usule uyulması gerekir.52 Belirtmek gerekir ki, sadece nakdi ödemelerde değil, her türlü ayni ek ücret ödemelerinin (öğle yemeği verilmesi, servis sağlanması vb.) kaldırılması, azaltılması da işçi aleyhinde esaslı değişikliktir.53 Yargıtay’a göre, yukarıda da belirtildiği üzere, işçiye yapılan yemek ve servis gibi ayni ödemelerin kaldırılıp yerine ikame nakdi ödeme yapılması ya da ikame bir değer verilmesi şeklindeki uygulamalar MK. m. 2 hükmüne aykırı olmamak koşulu ile esaslı değişiklik sayılmaz. Ancak, yapılan sosyal yardımın, işverenin tek taraflı kararı 47 Yıldız, s.90 48 Yıldız, s.90; Alp. s.88, 89. 49 Yıldız, s. 91. 50 Mollamahmutoğlu/Astarlı/Baysal, 39; Bazı koşullarda, özellikle ekonomik kriz döneminde işveren tek taraflı olarak ücrette indirim yetkisi veren kayıtların geçerli kabul edilmesi görüşü hakkında bkz. Mustafa Alp, “İşverene Tek Taraflı Değişiklik Yetkisi Veren Sözleşme Kayıtlarının Geçerliliği ve Denetim Ölçütleri” Legal/ HSGD, 2009/21, 13 vd. 51 Y22.HD. 12.02.2013, 1704/2825, www.kazanci.com, Orhan Ersan Civan, Genel İş Koşullarında Değişiklik Kayıtlarının Geçerliliği ve Denetimi, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, İstanbul Kültür Üniversitesi, Hukuk Fak. Dergisi, Özel Sayısı, Ocak 2016, C.15, S.1, s.803 dipn.91; Süzek, 676. 52 Yıldız, s.90; Karş. Baycık, s.221. 53 Süzek, Değişiklik Feshi, s.11; Taşkent, s.13; Doğan Yenisey, s.122; Baycık, s.175.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1